- વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી 21 થી 23 સપ્ટેમ્બર સુધી અમેરિકાના પ્રવાસે
- પીએમ મોદી ત્યાં ક્વાડ સમિટ 2024માં ભાગ લેશે
- પીએમ મોદી અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક પણ કરવાના છે
- ભારત QUAD માં પોતાનું કદ વધારીને ચીનની રણનીતિને રોકી શકે છે
- ન્યૂયોર્કમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં ‘સમિટ ઓફ ધ ફ્યુચર’ને સંબોધિત કરશે
Quad Summit : વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી 21 થી 23 સપ્ટેમ્બર સુધી અમેરિકાના પ્રવાસે રવાના થયા છે. પીએમ મોદી ત્યાં ક્વાડ સમિટ (Quad Summit) 2024માં ભાગ લેશે. આ દરમિયાન પીએમ મોદી અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક પણ કરવાના છે. આ ક્વાડની પાંચમી આવૃત્તિ છે. આ સમિટ અમેરિકાના ડેલાવેરમાં યોજાશે. ડેલાવેર યુએસ પ્રમુખ જો બિડેનનું વતન છે. પીએમ મોદીના અમેરિકન પ્રવાસનું આ સૌથી મહત્વપૂર્ણ સ્ટોપ છે. પીએમ મોદી અને જો બિડેનની અમેરિકા મુલાકાત દરમિયાન ઘણા કરારો પર હસ્તાક્ષર પણ થશે. આ સાથે કેન્સર સામે લડવા માટે મહત્વપૂર્ણ પહેલ પણ શરૂ કરી શકાય છે. ભારત QUAD માં પોતાનું કદ વધારીને ચીનની રણનીતિને રોકી શકે છે
ક્વાડ શું છે?
QUAD શબ્દ QUADRILATERAL એટલે કે ચતુષ્કોણીય શબ્દનું ટૂંકું નામ છે. નામ સૂચવે છે તેમ, તેમાં ચાર દેશોનો સમાવેશ થાય છે. ‘ચતુર્ભુજ સુરક્ષા સંવાદ’માં ભારત, અમેરિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા અને જાપાન સામેલ છે. તેની રચના 2007માં થઈ હતી, પરંતુ ઓસ્ટ્રેલિયા તેમાંથી બહાર આવ્યા બાદ તે અમલમાં આવી શક્યું નથી. આ પછી તેને 2017માં ફરી એક્ટિવેટ કરવામાં આવ્યું હતું.
ક્વાડનો હેતુ શું છે?
આ સંગઠનનો ઉદ્દેશ્ય ઈન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં ચીનના વધતા વર્ચસ્વને રોકવાનો છે. ક્વાડ ભારતને યુ.એસ., જાપાન અને ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે સંયુક્ત નૌકા કવાયત અને કામગીરીમાં જોડાવા માટે એક પ્લેટફોર્મ આપે છે. આ ભારતીય નૌકાદળની કાર્યક્ષમતા અને ક્ષમતા બંનેમાં વધારો કરે છે. આ સાથે નૌકાદળ વચ્ચે પરસ્પર સમન્વય દ્વારા દરિયાઈ શક્તિ વધારી શકાય છે. ત્યારથી ચીન સતત QUAD નો વિરોધ કરી રહ્યું છે. તેથી, એવું પણ માનવામાં આવે છે કે ક્વાડ એ ચીનને જવાબ આપવાનું માધ્યમ છે. QUAD ના કારણે, ભારત ઈન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં દરિયાઈ પડકારોનો જવાબ આપવા સક્ષમ છે. QUAD માત્ર સુરક્ષા પર જ નહીં પરંતુ આર્થિકથી લઈને સાયબર સુરક્ષા, દરિયાઈ સુરક્ષા, માનવતાવાદી સહાય, આપત્તિ રાહત, આબોહવા પરિવર્તન, રોગચાળા અને શિક્ષણ સુધીના અન્ય વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
આ પણ વાંચો—–Israel એ ઘાતક હુમલો કર્યો, બેરુતમાં 𝗛𝗲𝘇𝗯𝗼𝗹𝗹𝗮𝗵 લશ્કરી અધિકારી ઈબ્રાહિમ અકીલનું મોત
અત્યાર સુધીમાં ક્વાડની કેટલી સમિટ થઈ છે?
2017માં સક્રિય થયા બાદ, ક્વાડ અત્યાર સુધીમાં 4 સમિટ યોજી ચૂક્યું છે. ક્વાડની પ્રથમ નેતાઓની બેઠક 12 માર્ચ 2021ના રોજ યોજાઈ હતી. આ એક વર્ચ્યુઅલ મીટિંગ હતી. જેમાં અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન, ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, ઓસ્ટ્રેલિયાના વડાપ્રધાન સ્કોટ મોરિસન અને જાપાનના વડાપ્રધાન યોશિહિદે સુગાએ ભાગ લીધો હતો. બીજી બેઠક 24 સપ્ટેમ્બર 2021 ના રોજ વોશિંગ્ટન ડીસી, યુએસએમાં યોજાઈ હતી. આ ચારેય નેતાઓએ પણ આ બેઠકમાં ભાગ લીધો હતો. ક્વાડની ત્રીજી બેઠક 24 મે 2022ના રોજ જાપાનની રાજધાની ટોક્યોમાં યોજાઈ હતી. જાપાનના નવા પીએમ ફુમિયો કિશિદાએ અન્ય ત્રણ નેતાઓ સાથે આ બેઠકમાં ભાગ લીધો હતો. ચોથી બેઠક 19 મે 2023ના રોજ જાપાનમાં જ યોજાઈ હતી. ક્વાડની પાંચમી બેઠક 21 થી 23 સપ્ટેમ્બર 2024 દરમિયાન અમેરિકામાં યોજાઈ રહી છે. જ્યારે પાંચમી બેઠક 2025માં દિલ્હીમાં પ્રસ્તાવિત છે.
ભારત માટે QUAD શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
એવું માનવામાં આવે છે કે QUAD વ્યૂહાત્મક રીતે ચીનના આર્થિક અને લશ્કરી ઉદયનો સામનો કરે છે. તેથી આ જોડાણ ભારત માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. આંતરરાષ્ટ્રીય મામલાના નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ચીનનો ભારત સાથે લાંબા સમયથી સીમા વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, જો સરહદ પર તેની આક્રમકતા વધે છે, તો ભારત આ સામ્યવાદી દેશને રોકવા માટે અન્ય QUAD દેશોની મદદ લઈ શકે છે. ભારત QUAD માં પોતાનું કદ વધારીને ચીનની રણનીતિને રોકી શકે છે.
ચીન શા માટે ક્વાડનો વિરોધ કરે છે?
ચીન શરૂઆતથી જ QUAD નો વિરોધ કરી રહ્યું છે, કારણ કે તે તેને તેના વૈશ્વિક ઉદયને રોકવાની વ્યૂહરચના તરીકે જુએ છે. ચીનના વિદેશ મંત્રાલયનો આરોપ છે કે QUAD તેના હિતોને નુકસાન પહોંચાડવાનું કામ કરી રહ્યું છે. ઘણા પ્રસંગોએ, ચીને QUAD ને એશિયન નાટો પણ કહ્યું છે. ચીનને ડર છે કે જો ભારત અન્ય મહાસત્તાઓ સાથે ગઠબંધન કરશે તો ભવિષ્યમાં તેના માટે મોટી સમસ્યા ઊભી કરી શકે છે.
આ પણ વાંચો—Israel Hezbollah war : હિઝબુલ્લાએ ઉત્તરી ઇઝરાયેલમાં ભયંકર મિસાઇલ હુમલો કર્યો
ક્વાડ સમિટ 2024નો એજન્ડા શું છે?
-યુક્રેન-ગાઝા યુદ્ધનો શાંતિ ઉકેલ શોધવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવશે.
-‘ગ્લોબલ સાઉથ’ની ચિંતાઓને દૂર કરવા પર ચર્ચા થશે.
-કેન્સર સામે લડવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પહેલ શરૂ કરી શકાય છે.
-રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક કરવા.
-ઓછામાં ઓછા બે મહત્વના કરાર થશે
-પ્રથમ કરાર ઈન્ડો પેસિફિક ઈકોનોમિક સ્ટ્રક્ચર પર થશે.
-બીજો કરાર ભારત-અમેરિકા ડ્રગ ફ્રેમવર્ક પર થશે.
પીએમ મોદીના યુએસ પ્રવાસનું શેડ્યૂલ
21મી સપ્ટેમ્બર
-PM મોદી દિલ્હીથી રવાના થયા.
-ફિલાડેલ્ફિયા એરપોર્ટ પર તેમનું સ્વાગત કરવામાં આવશે.
-રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક થશે.
-QUAD સમિટમાં ભાગ લેશે.
– ત્યારબાદ તે ન્યૂયોર્ક જવા રવાના થશે.
22 સપ્ટેમ્બર
-નાસાઉ કોલેજિયમની બેઠક થશે.
-પીએમ મોદી એનઆરઆઈને સંબોધશે.
-તે અમેરિકાના ટોચના સીઈઓને પણ મળશે.
23 સપ્ટેમ્બર
-PM મોદી સમિટ ઓફ ધ ફ્યુચરમાં ભાગ લેશે.
-ભારત જવા રવાના થશે.
PM @narendramodi emplanes for USA, where he will be attending various programmes, including the Quad Summit, a community programme, addressing the Summit of the Future and other bilateral meetings. https://t.co/LO1Pqaf13T pic.twitter.com/aqNmlegmG0
— PMO India (@PMOIndia) September 20, 2024
PM મોદીની મુલાકાતનો અર્થ શું છે?
QUAD સમિટમાં ભાગ લેનારા વિશ્વના ચાર મોટા દેશોમાં ભારતના વડા પ્રધાન એકમાત્ર એવા નેતા છે જેમણે યુક્રેન અને રશિયાના રાષ્ટ્રપતિઓની મુલાકાત લીધી છે અને તેમને મળ્યા છે. વન ટુ વન વાતચીતમાં રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન અને યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમીર ઝેલેન્સકીએ યુદ્ધ ખતમ કરવાની અપીલ કરી છે. વડાપ્રધાન મોદીએ જુલાઈમાં રશિયા અને ત્યાર બાદ ઓગસ્ટમાં યુક્રેનની મુલાકાત લીધી હતી. આવી સ્થિતિમાં, આશા છે કે પીએમ મોદી ક્વાડ સમિટમાં ફરી એકવાર શાંતિ માટે પહેલ કરી શકે છે. ભારત સતત કહી રહ્યું છે કે તે રશિયા-યુક્રેન અને ઈઝરાયલ-હમાસ વચ્ચેના યુદ્ધને ખતમ કરીને શાંતિ સ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. હવે ક્વાડ સમિટમાં પણ આના પર મહત્વપૂર્ણ ચર્ચા થઈ શકે છે. આ બંને દેશોની સફળ મુલાકાત બાદ પીએમ મોદી પ્રથમ વખત ક્વાડના રાજ્યોના વડાઓને મળવા જઈ રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, આર્થિક અને વ્યૂહાત્મક ક્ષેત્રોમાં ઘણું હાંસલ થવાની અપેક્ષા છે.
ન્યૂયોર્કમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં ‘સમિટ ઓફ ધ ફ્યુચર’ને સંબોધિત કરશે
22 સપ્ટેમ્બરે ન્યૂયોર્કમાં વડાપ્રધાન મોદી ભારતીય સમુદાયની એક બેઠકને પણ સંબોધિત કરશે. ડાયસ્પોરા ઇવેન્ટ ‘મોદી અને યુએસ પ્રોગ્રેસ ટુગેધર’ ન્યુયોર્કના ઉપનગર યુનિયનડેલમાં યોજાશે. આ ઇવેન્ટ માટે 25,000 થી વધુ લોકોએ ટિકિટ માટે અરજી કરી છે. વડાપ્રધાન મોદી 23 સપ્ટેમ્બરે ન્યૂયોર્કમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં ‘સમિટ ઓફ ધ ફ્યુચર’ને સંબોધિત કરશે. આ વખતે તેની થીમ ‘બહેતર આવતીકાલ માટે બહુપક્ષીય ઉકેલો’ રાખવામાં આવી છે. તેમની યુએસ મુલાકાત અને ક્વાડ સમિટમાં સહભાગિતા દરમિયાન, પીએમ મોદી એઆઈ, ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગ, સેમિકન્ડક્ટર અને બાયોટેકનોલોજી જેવા અદ્યતન ક્ષેત્રોમાં બંને દેશો વચ્ચે વધુ સહકારને પ્રોત્સાહન આપવા માટે મોટી અમેરિકન કંપનીઓના સીઈઓ સાથે વાર્તાલાપ કરશે.
ક્વાડથી ભારતને શું ફાયદો થયો?
ક્વાડથી ભારતને ઘણા ફાયદા મળ્યા છે. હિંદ મહાસાગરમાં આપણી દરિયાઈ શક્તિ વધી છે. ચીન પર આર્થિક નિર્ભરતા ઘટાડવાની સ્થિતિ વધુ મજબૂત બની. ક્વાડ એ ભારતની આર્થિક સ્થિતિસ્થાપકતા વધારવા અને તેના ઉદ્યોગોને ટેકો આપવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પ્લેટફોર્મ પણ છે. ક્વાડમાં ભારતની હાજરી પ્રાદેશિક ભૌગોલિક રાજનીતિમાં મુખ્ય ખેલાડી તરીકે ગણવામાં આવે છે. તે ભારત માટે દક્ષિણપૂર્વ એશિયાના દેશો અને પ્રાદેશિક ભાગીદારો સાથે વધુ અસરકારક રીતે જોડાઈ શકે તેવી પરિસ્થિતિઓ બનાવે છે.
ભારતીય વડાપ્રધાનોની અમેરિકન મુલાકાતો પર એક નજર
વડાપ્રધાન મોદીની આ 9મી યુએસ મુલાકાત છે. આ પહેલા ડૉ. મનમોહન સિંહ 8 વખત (2004-2014) અમેરિકાની મુલાકાતે ગયા હતા. અટલ બિહારી વાજપેયી પીએમ હતા ત્યારે ચાર વખત (1998-2004) અમેરિકા ગયા હતા. રાજીવ ગાંધી ત્રણ વખત (1984-1989) અમેરિકા ગયા હતા. ઈન્દિરા ગાંધીએ ત્રણ વખત અમેરિકાની મુલાકાત લીધી (1966-1977, 1980-1984). પંડિત જવાહર લાલ નેહરુએ ચાર વખત (1947-1964) અમેરિકાની મુલાકાત લીધી હતી.
આ પણ વાંચો––lebanon : સિરિયલ વિસ્ફોટો બાદ હિઝબુલ્લાહ ચીફ ગુસ્સે ભરાયા, વિસ્ફોટોને યુદ્ધની ઘોષણા ગણાવી, આપી ધમકી
