CHHOTA UDAIPUR : છોટાઉદેપુર (CHHOTA UDAIPU) ના તેજગઢ ગામે વિકસેલ કોરાજ ક્રાફ્ટસ યુનિટ હેઠળ કામ કરતા યુવાનો, દરેક યુવાનોને નવી દિશા ચીંધી રહ્યા છે. તેઓ પોતાના કૌશલ્ય થકી પર્યાવરણ સંરક્ષણની જવાબદારી પણ નિભાવી રહ્યા છે. કૌશલ્ય શીલ પ્રોજેક્ટ ઉપર કામ કરી રહેલા યુવાનો કેળાના થડમાંથી પેપર ઉત્પાદન કરી રહ્યા છે. જે આ વિસ્તારના અનેક યુવાનો માટે રોજગારીનો સ્ત્રોત તો સાબિત થઈ રહ્યું છે પરંતુ આ સાથે પર્યાવરણ સંરક્ષણની જવાબદારી પણ નિભાવી રહ્યું છે.
કોરાજ ક્રાફ્ટસ યુનિટ નું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું
છોટા ઉદેપુર એ આદિવાસી પ્રભુત્વ ધરાવતો વિસ્તાર છે. જેમાં મુખ્ય વ્યવસાય ખેતી છે. આ પ્રદેશના ખેડૂતો ઘણાં જાત જાતની ખેતી કરે છે. અને અમુક પાકોની ખેતી બાદ ખેતરનો અગ્રિકલ્ચરલ કચરો પણ ખૂબ જ મોટા પ્રમાણમાં નીકળતો હોય છે. જેમાં કેળાના વાવેતર બાદ તેનો પાક એક જ વાર લઈને એનાં છોડવાઓનો નાશ કરવો ખૂબ જ મહેનત અને સમય માંગી લે છે. અને ખેતરનો અમુક ભાગ એ કેળાના થળીયાનો નાશ કરવામાં જ રોકાયેલો હોય છે. આદિવાસી ખેડૂતોની આ બધી સમસ્યાઓના નિવારણ રૂપ અને વધુ ફાયદો થાય અને આ સાથે આ વિસ્તારના લોકોને રોજગારી નો આધાર મળી રહે. તે ઉદેશ્ય સાથે કોરાજ ક્રાફ્ટસ યુનિટ નું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે.
કેળાના ફાઇબરમાં ઉચ્ચ તાણ શક્તિ
બનાના ફાઇબરમાં અનેક ગુણધર્મો છે. જે તેનામાંથી કાગળ બનાવવા માટે તેને યોગ્ય બનાવે છે. સૌપ્રથમ, તો કેળાની ખેતીની આડપેદાશ તરીકે વિપુલ પ્રમાણમાં અને સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે, જે તેને ટકાઉ અને ખર્ચ-અસરકારક વિકલ્પ બનાવે છે. બીજું, કેળાના ફાઇબરમાં ઉચ્ચ તાણ શક્તિ હોય છે, જે કાગળના ટકાઉપણું અને આયુષ્યમાં ફાળો આપે છે. તેમાં સારી લવચીકતા પણ છે, જે કાગળના ઉત્પાદન દરમિયાન સરળ પ્રક્રિયા અને હેન્ડલિંગ માટે પરવાનગી આપે છે. વધુમાં, ફાઇબરમાં ઉત્તમ ભેજ શોષણ અને ગરમી જેવાં પ્રતિરોધક ગુણધર્મો છે, જે કાગળની સ્થિરતા અને ગુણવત્તા જાળવવામાં મદદ કરે છે. છેલ્લે, કેળાના ફાઇબરમાં કુદરતી રીતે સેલ્યુલોઝ જેવા તત્વ હોય છે, જે કાગળની રચના માટે જરૂરી ઘટકો છે, જે તેને પર્યાવરણને અનુકૂળ અને ટકાઉ કાગળના ઉત્પાદન માટે એક આદર્શ વિકલ્પ બનાવે છે.
પર્યાવરણને અનુકૂળ ઉત્પાદનોનું ઉત્પાદન સુનિશ્ચિત
ગુજરાત ફર્સ્ટ સાથે વાત કરતા પ્રોજેક્ટના સંશોધક અને ફાઉન્ડર રવિરાજ જણાવે છે કે, કોરાજ ક્રાફ્ટ્સના મુખ્ય સિદ્ધાંતો પૈકી એક એ છે કે તેની પર્યાવરણ-મિત્ર પ્રેક્ટિસ પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતા. ન્યૂનતમ રસાયણોનો ઉપયોગ કરીને અને પ્રાકૃતિક તંતુઓ અને પ્રદેશમાં વિપુલ પ્રમાણમાં સંસાધનો પર આધાર રાખીને, આ પ્રોજેક્ટ ટકાઉ અને પર્યાવરણીય રીતે સભાન ઉત્પાદન પદ્ધતિઓને સમર્થન આપે છે. આ અભિગમ માત્ર પર્યાવરણને થતા નુકસાનને ઓછું કરતું નથી, પરંતુ પર્યાવરણ પ્રત્યે જાગૃત નાગરિકો સાથે પડઘો પાડતા પર્યાવરણને અનુકૂળ ઉત્પાદનોનું ઉત્પાદન પણ સુનિશ્ચિત કરે છે.
પાયા તરીકે કામ કરે
કોરાજ ક્રાફ્ટ્સે અનન્ય ઉત્પાદનોના વિકાસ દ્વારા તેની સર્જનાત્મકતા અને નવીનતાનું પ્રદર્શન કર્યું છે. હેન્ડમેઇડ બનાના પેપર હેન્ડમેઇડ પેપર, ડાયરી, નોટબુક્સ અને જર્નલ્સ, પેપર બેગ્સ, સ્ટેશનરી અને આર્ટ પ્રિન્ટ જેવી પેકેજિંગ સામગ્રી જેવી વિવિધ શ્રેણીની વસ્તુઓ માટે પાયા તરીકે કામ કરે છે. એન્ટરપ્રાઈઝ સતત ઉત્પાદન વૈવિધ્યકરણ માટે નવા માર્ગોની શોધ કરે છે, ટકાઉ અને માપી શકાય તેવા બિઝનેસ મોડલની ખાતરી કરે છે.
ભવિષ્ય ઉજ્જવળ અને આશાસ્પદ
કેળાના વેસ્ટ થાળ માંથી તેને કટીંગ કર્યા બાદ પાણીમાં ઉકાળવા તેમજ તેને પ્રોસેસિંગ મશીનમાં ક્રસર કર્યા બાદની લાંબી પ્રોસેસ થકી એક ટકાઉ પેપર બનાવવાના કાર્યને પાર પાડતા યુવાનો માટે કોરાજ ક્રાફ્ટ્સનું ભવિષ્ય ઉજ્જવળ અને આશાસ્પદ દેખાય છે. આ પ્રોજેક્ટ આદિવાસી સમુદાયો અને સમગ્ર પ્રદેશ માટે જબરદસ્ત વચન ધરાવે છે. ચાલુ તાલીમ કાર્યક્રમો સાથે એન્ટરપ્રાઇઝનું વિસ્તરણ, અનેક યુવાનો માટે રોજગારીની તકો પૂરી પાડવાનું વચન આપે છે.
પ્રોજેક્ટનો વિકાસ થતો જશે
અત્રે ખાસ ઉલ્લેખનીય છે કે આ પ્રોજેક્ટ સ્થાનિક પ્રતિભાને ઉછેરવા અને પ્રાદેશિક સંસાધનોનો લાભ લેવાથી સમુદાયોને ઉત્થાન મળશે જેમાં કોઈ બેમત નથી. આ સાથે યુવા સશક્તિકરણ અને સમુદાય વિકાસ માટેની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ત્યારે એ કહેવું પણ ખોટું નથી કે જેમ જેમ પ્રોજેક્ટનો વિકાસ થતો જશે, તેમ તેમ તે વધુ લોકો અને સમુદાયોના જીવન પર અત્યંત હકારાત્મક અસર કરશે.
અહેવાલ – તૌફીક શેખ, છોટાઉદેપુર
આ પણ વાંચો — CHHOTA UDAIPUR : ઓટોમોબાઇલ એન્જિનિયર જેવો તેજ સાત પાસ યુવક
