જન્માષ્ટમીનો તહેવાર એક એવો તહેવાર છે જે હિન્દુ ભક્તોના ઘરો, મંદિરો અને જેલોમાં પણ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. ભગવાન કૃષ્ણનો જન્મ ભાદરપદના કૃષ્ણ પક્ષની અષ્ટમીના રોજ રોહિણી નક્ષત્રમાં જેલમાં થયો હતો. દંતકથા અનુસાર, તેનો જન્મ થતાંની સાથે જ જેલની કોટડીમાં પ્રકાશ ફેલાઈ ગયો અને ભગવાનની ઈચ્છા પ્રમાણે બધું થયું. ભગવાન કૃષ્ણનો જન્મ જેલમાં થયો હતો તેથી આજે પણ જેલમાં જન્માષ્ટમીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. આ પ્રસંગે ખાસ ઝાંખીઓ સજાવવામાં આવી છે. સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો યોજાય છે. જેલના પોલીસકર્મીઓ જ નહીં, કેદીઓ પણ પૂરા ઉત્સાહથી તેની તૈયારી કરે છે. આ વખતે કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી 18 અને 19 ઓગસ્ટ બંનેના રોજ ઉજવવામાં આવી રહી છે.
ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, કૃષ્ણ ભગવાન વિષ્ણુના આઠમા અવતાર હતા. કૃષ્ણનો જન્મ મથુરાની જેલમાં થયો હતો. તેની પાછળની કહાની પણ ખૂબ જ લોકપ્રિય છે. જે મુજબ દ્વાપર યુગમાં ઉગ્રસેન મથુરાના રાજા હતા. ઉગ્રસેનનો પુત્ર કંસ ખૂબ મહત્વાકાંક્ષી અને ક્રૂર હતો. તેણે તેના પિતાને કેદ કરીને જેલમાં પૂર્યા અને પોતે ગાદી પર બેઠા. કંસની બહેન દેવકી હતી. તે દેવકીને ખૂબ પ્રેમ કરતો હતો. આ જ કારણ છે કે દેવકીના લગ્ન પછી કંસ પોતે જ રથનો સારથિ બન્યો હતો અને પોતાની બહેનને તેના સાસરે મુકવા જતો હતો. રસ્તામાં અચાનક એક ભવિષ્યવાણી થઈ જે મુજબ દેવકીનો આઠમો પુત્ર કંસનો સમયગાળો હતો. ભવિષ્યવાણી સાંભળીને કંસ ગુસ્સે થઈ ગયો અને દેવકી અને વાસુદેવને મથુરાની કારાગારમાં નાખી દીધા.
જેલમાં જ દેવકીએ તેના આઠ બાળકોને જન્મ આપ્યો, જેમાં આઠમા બાળક તરીકે કૃષ્ણનો જન્મ જેલમાં થયો હતો. કંસે કૃષ્ણ પહેલાં જન્મેલા દેવકીના તમામ 6 બાળકોને મારી નાખ્યા, પરંતુ જ્યારે કૃષ્ણનો જન્મ દેવકી-વાસુદેવના આઠમા પુત્ર તરીકે થયો, ત્યારે વાસુદેવે કંસને ગોકુળમાં માર્યા તે પહેલાં નવજાતને મારી નાખ્યો. તેને નંદ પાસે લાવવામાં આવ્યો. ભગવાન કૃષ્ણનો જન્મ મથુરાની જેલમાં થયો હોવાથી દર વર્ષે ભગવાન કૃષ્ણની જન્મજયંતિ જન્માષ્ટમી જેલમાં પણ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. જેલોમાં જન્માષ્ટમીની ઉજવણીની તૈયારીઓ ઘણા દિવસો અગાઉથી શરૂ થઈ જાય છે.
