Daksheswar Mahadev. શિવ અને સતીની વાર્તા તો સૌએ સાંભળી જ હશે અને માતા સતીના પિતા રાજા દક્ષને પણ તમે જાણતા જ હશો, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે રાજા દક્ષ તેમની પુત્રીના મૃત્યુ માટે જવાબદાર હતા? છેવટે, તે દિવસે દક્ષ મહાદેવ મંદિરના પ્રાંગણમાં માતા સતીને એવું શું થયું કે તેણીએ આત્મદહન કર્યું? આ મંદિરમાં જ મહાદેવ પાસેથી સતી હંમેશ માટે છીનવાઈ ગઈ હતી. આવો જાણીએ હરિદ્વારમાં આવેલા આ મંદિર વિશે.
- દક્ષેશ્વર મહાદેવ મંદિર કંખલ, હરિદ્વારમાં આવેલું છે.
- દક્ષેશ્વર મહાદેવ મંદિરના પ્રાંગણમાં શું થયું?
- દક્ષને મહાદેવ પર કેમ ગુસ્સો આવ્યો?
- પ્રજાપતિ દક્ષે મહાયજ્ઞમાં મહાદેવને આમંત્રણ મોકલ્યું ન હતું
- માતા સતીએ યજ્ઞકુંડમાં ઝંપલાવ્યું
- વીરભદ્રનો જન્મ કેવી રીતે થયો હતો?
- સતીના શરીરના 108 ટુકડા કરવામાં આવ્યા હતા
દક્ષેશ્વર મહાદેવ મંદિર કનખલ, હરિદ્વારમાં
Daksheswar Mahadev મંદિર કનખલ, હરિદ્વારમાં આવેલું છે. આ એ જ જગ્યા છે જ્યાં પિતા દક્ષ પ્રજાપતિનાં યજ્ઞમાં સતી માતાએ યજ્ઞકુંડમાં પોતાની જાત હોમી હતી.
આ મંદિર 1962 માં રાણી દનકૌર દ્વારા નવનિર્માણ થયું હતું.
રાજા દક્ષની વિનંતી પર શિવે દર વર્ષે શ્રાવણ માસ દરમિયાન અહીં વાસ કરવાનું વચન આપ્યું હતું.
દક્ષેશ્વર મહાદેવ મંદિરના પ્રાંગણમાં શું થયું?
પૌરાણિક માન્યતા અનુસાર, દક્ષ પ્રજાપતિને ઘણી દીકરીઓ હતી પરંતુ તે માતા શક્તિને પુત્રીના રૂપમાં મેળવવા ઈચ્છતા હતા. આ ઈચ્છાથી કરે દક્ષ પ્રજાપતિની કઠોર તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને માતા આદિ શક્તિ તેમની સમક્ષ હાજર થયા અને તેમને પુત્રીના રૂપમાં જન્મ લેવાનું વરદાન પણ આપ્યું.
થોડા સમય પછી, માતા આદિ શક્તિએ પ્રજાપતિ દક્ષના ઘરે સતીના રૂપમાં જન્મ લીધો, ત્યારે પ્રજાપતિ દક્ષે સતી માટે યોગ્ય વરની શોધ શરૂ કરી સમગ્ર વિશ્વમાં સતી જે શિવ છે. તેમના પિતાની આજ્ઞાનું પાલન કરીને, દક્ષ પ્રજાપતિએ તેમની પુત્રી સતીના લગ્ન મહાદેવ શિવ સાથે કરાવ્યા.
દક્ષને મહાદેવ પર કેમ ગુસ્સો આવ્યો?
કહેવાય છે કે એકવાર સ્વર્ગમાં દેવસભાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું જેમાં મહાદેવની સાથે તમામ દેવતાઓએ ભાગ લીધો હતો. દક્ષ પ્રજાપતિ દેવોના સભામાં સૌથી છેલ્લે આવ્યા કે તરત જ બધા દેવતાઓ હાથ જોડીને ઊભા થઈ ગયા, પરંતુ શિવ, જેમને ઔપચારિકતામાં કોઈ લગાવ ન હતો, તે બેઠા જ રહ્યા. દક્ષે શિવને બેઠેલા જોયા કે તરત જ તેમણે તેને અપમાન માન્યું અને ગુસ્સામાં તે મહાદેવનું અપમાન કરવાની તક શોધવા લાગ્યા.
પ્રજાપતિ દક્ષે મહાયજ્ઞમાં મહાદેવને આમંત્રણ મોકલ્યું નહિ
એકવાર પ્રજાપતિ દક્ષે એક મહાયજ્ઞનું આયોજન કર્યું. જેમાં તેમણે મહાદેવ સિવાય તમામ દેવી-દેવતાઓને આમંત્રણ આપ્યું હતું જ્યારે માતા સતીને ખબર પડી કે તેમના પિતાના ઘરે મહાયજ્ઞનું આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે ત્યારે તેમણે શિવ પાસે જવાની અનુમતિ માંગી. શિવે કહ્યું કે “કોઈના ઘરે આમંત્રણ આપ્યા વિના જવું યોગ્ય નથી.” પરંતુ સતીએ તેના પિતાના ઘરે જવાનો આગ્રહ કર્યો, ત્યારબાદ શિવે સતીને દક્ષ પ્રજાપતિના ઘરે જવાની મંજૂરી આપી અને પોતે સમાધિમાં લીન થઈ ગયા.
પ્રજાપતિ દક્ષે શિવનું અપમાન કર્યું
જેવી સતી તેના પિતાના ઘરે પહોંચી, તેણે જોયું કે તેની બધી બહેનો ત્યાં હાજર છે. પરંતુ કોઈ પણ બહેને તેની સાથે યોગ્ય રીતે વાત પણ કરી ન હતી તે માત્ર માતાએ સતીને આવકાર આપ્યો.
દુઃખી હ્રદય સાથે સતી યજ્ઞવેદી પર ગયા અને જોયું કે શિવનું કોઈ સ્થાપન જ નહોતું. બાકી બધા દેવતાઓના સ્થાપન ત્યાં હતાં.
આ જોઈને સતીએ પોતાના પુત્રી તરીકેના અધિકાર મુજબ દક્ષને પૂછ્યું કે “પિતાજી, આ યજ્ઞમાં કૈલાશપતિનું સ્થાપન કેમ નહીં?” આ સાંભળીને દક્ષે પોતાના અહંકારના નશામાં જવાબ આપ્યો ‘આ યજ્ઞ દેવતાઓ માટે છે, જે સ્મશાનવાસી અને ભૂતોનો સ્વામી માટે નથી,”
માતા સતીએ યજ્ઞકુંડમાં ઝંપલાવ્યું
શિવનું આટલું અપમાન સાંભળીને સતી ક્રોધથી ધ્રૂજવા લાગી અને કહ્યું કે તેં શિવ વિશે આવી વાતો કરીને મોટું પાપ કર્યું છે. જે સમગ્ર સૃષ્ટિનો નાશ કરવાની શક્તિ ધરાવે છે તેનું તમે અપમાન કરી રહ્યા છો. પતિનું આવું અપમાન સાંભળીને માતા સતી યજ્ઞ અગ્નિમાં કૂદી પડ્યા.
વીરભદ્રનો જન્મ કેવી રીતે થયો હતો?
શિવને આ વાતની જાણ થતાં જ તે ખૂબ ગુસ્સે થઈ ગયા અને ક્રોધમાં આવીને તાંડવ કરવા લાગ્યા, તેમણે પોતાના ત્રિશુળને શિલા પર જોરથી પછાડ્યું જેનાથી વીરભદ્રનો જન્મ થયો. વીરભદ્રએ જઈને દક્ષનું ગળું કાપી નાખ્યું અને સમગ્ર યજ્ઞનો નાશ કર્યો. બધા દેવતાઓની વિનંતી પર, મહાદેવે એક બકરીનું માથું જોડીને રાજા દક્ષને પાછો જીવિત કર્યો. રાજા દક્ષ જીવિત થતાં જ તેણે મહાદેવ પાસે પોતાની ભૂલોની માફી માંગી.
સતીના શરીરના 108 ટુકડા કરવામાં આવ્યા હતા
શિવે તેમને માફ કરી દીધા પરંતુ શિવના તાંડવથી પૃથ્વી ધ્રૂજવા લાગી.. બ્રહ્માંડમાં હાહાકાર થઈ ગયો. જેને જોઈને ભગવાન વિષ્ણુએ ચક્રથી શિવજીના હાથમાં રહેલા સતિમાના માતા સતીના શરીરના 108 ટુકડા કરી નાખ્યા અને આ ભાગો એક પછી એક પૃથ્વી પર પડવા લાગ્યા. એવું કહેવાય છે કે જ્યાં પણ આ ટુકડા પડ્યા હતા, ત્યાં એક શક્તિપીઠની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી, અત્યાર સુધી વિશ્વમાં માત્ર 51 શક્તિપીઠ મળી છે જેની પૂજા કરવામાં આવે છે.
દક્ષેશ્વર મહાદેવ મંદિરમાં શું રહસ્ય છુપાયેલું છે?
આ તમામ ઘટના જ્યાં બની તે સ્થળ આજે Daksheswar Mahadev-દક્ષેશ્વર મહાદેવ મંદિર તરીકે ઓળખાય છે. આ મંદિરમાં બનેલો એક નાનકડો ખાડો આજે પણ માતા સતીની ચીસોને પોતાની અંદર સંગ્રહીને બેઠો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે સતીએ આ અગ્નિના કુંડમાં કૂદીને અગ્નિસ્નાન કરેલું.
Daksheswar Mahadev માં બનેલી એક નિશાની વિશે કહેવાય છે કે તે ભગવાન વિષ્ણુના પગનું નિશાન છે, જેને જોવા માટે મંદિરમાં હંમેશા ભક્તોની ભીડ રહે છે.
આ દક્ષેશ્વર મહાદેવ મંદિર પાસે ગંગાના કિનારે દક્ષ ઘાટ છે. શ્રાવણ માસમાં શિવભક્તો ગંગામાં સ્નાન કરે છે અને મહાદેવના દર્શન કરે છે એનો ખાસ મહિમા છે.
આ પણ વાંચો- Lord krishna -ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ તુલસીના પાંદડે કેમ તોલાયા?