ઓડિશાના બાલાસોરમાં થયેલા દર્દનાક અકસ્માતે બધાને સ્તબ્ધ કરી દીધા છે. પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર અત્યાર સુધીમાં 288થી વધુ લોકોના મોત થયા છે. જ્યારે 900 થી વધુ ઘાયલ થયાના સમાચાર આવી રહ્યા છે. ભારતીય રેલ્વેના પ્રવક્તા અમિતાભ શર્માએ કહ્યું કે આ રૂટ પર કવચ સિસ્ટમ ઉપલબ્ધ નહોતી. આ દુર્ઘટના બાદ ફરીથી કવચને લઈને ચર્ચા જાગી છે. હકીકતમાં, રેલ્વે મંત્રાલયે ગયા વર્ષે કવચ ટેક્નોલોજીનું પરીક્ષણ કર્યું હતું. તેનો પ્રચાર કરવામાં આવ્યો હતો.
કવચને લઇને રેલ મંત્રાલયના પ્રવક્તા અમિતાભ શર્માનું કહેવુ છે કે ટ્રેન ટક્કર બચાવ પ્રણાલી એટલે કે ટીસીએએસ કે જેને કવચ કહેવામાં આવે છે તેનું ગત વર્ષે પરિક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ ટેકનિક બે ટ્રેનો એક જ ટ્રેક પર સામ-સામે આવવા પર સ્વચાલિત રૂપે બ્રેક લગાવવા માટે સક્ષમ બનાવે છે . આ ટેકનિક 2024 સુધીમાં તમામ ટ્રેનોમાં સ્થાપિત થવાની સંભાવના હોવાનું તેમણે કહ્યું
કવચ એક સંપૂર્ણ સલામતી સ્તર-4 ધોરણો સાથેની આધુનિક ઈલેક્ટ્રોનિક સિસ્ટમ છે.
રેલ્વે મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, કવચ માત્ર લોકો પાયલોટને ડેન્જર (SPAD) પર સિગ્નલ પાસિંગ અને વધુ ઝડપથી બચવામાં જ મદદ નહીં કરે સાથે-સાથે , પરંતુ ગાઢ ધુમ્મસ જેવા પ્રતિકૂળ હવામાન દરમિયાન ટ્રેન ચલાવવામાં પણ મદદ કરશે. આમ, કવચ ટ્રેન કામગીરીની સલામતી અને કાર્યક્ષમતામાં વધારો કરશે.
આ કેવી રીતે કામ કરે છે ?
કવચનો હેતુ રેડ સિગ્નલ ક્રોસ કરતી ટ્રેનોને સુરક્ષા પ્રદાન કરવા અને અથડામણને રોકવા માટે છે. જો ડ્રાઈવર ઝડપ મર્યાદા મુજબ ટ્રેનને નિયંત્રિત કરવામાં નિષ્ફળ જાય તો તે આપમેળે ટ્રેનની બ્રેકિંગ સિસ્ટમને સક્રિય કરે છે. વધુમાં, કવચ સિસ્ટમ બે એન્જિન વચ્ચે અથડામણને અટકાવે છે.
તેની વિશેષતા શું છે?
1. જોખમમાં સિગ્નલ પાર કરવા પ્રતિબંધિત (SPAD)
2. ડ્રાઈવર મશીન ઈન્ટરફેસ (DMI) / લોકો પાયલટ ઓપરેશન કમ ઈન્ડીકેશન પેનલ (LPOCIP) માં પ્રદર્શિત સિગ્નલની સ્થિતિ સાથે ટ્રેનની અવરજવરનું સતત અપડેટ
3. ઓવર સ્પીડિંગને રોકવા માટે સ્વચાલિત બ્રેકિંગ
4. રેલ્વે ફાટક ક્રોસ કરતી વખતે આપોઆપ સીટી
5. આર્મર સિસ્ટમથી સજ્જ બે એન્જિનો વચ્ચે અથડામણ ટાળવી
6. કટોકટીની પરિસ્થિતિઓ દરમિયાન SOS સંદેશા આપવો
7. નેટવર્ક મોનિટર સિસ્ટમ દ્વારા ટ્રેનની મૂવમેન્ટનું કેન્દ્રિય લાઈવ મોનિટરિંગ
રેલ્વે દાવો કરે છે કે આ ટેક્નોલોજી તેને શૂન્ય અકસ્માતનું લક્ષ્ય હાંસલ કરવામાં મદદ કરશે. આના દ્વારા સિગ્નલ જમ્પ કરવાથી ટ્રેન આપોઆપ થંભી જશે. એકવાર લાગુ થયા પછી, તેને સમગ્ર દેશમાં સ્થાપિત કરવા માટે પ્રતિ કિલોમીટર રૂ. 50 લાખનો ખર્ચ થશે. માહિતી અનુસાર – આ સિસ્ટમ ત્રણ પરિસ્થિતિઓમાં કામ કરે છે – જેમ કે હેડ-ઓન કોલિઝન, રીઅર-એન્ડ કોલિઝન અને સિગ્નલ હેઝાર્ડ.
કવચ બ્રેક ફેલ થવાના કિસ્સામાં ઓટોમેટિક બ્રેક લગાવીને ટ્રેનની ગતિને નિયંત્રિત કરે છે. તે હાઈ ફ્રીક્વન્સી રેડિયો કોમ્યુનિકેશનનો ઉપયોગ કરીને સ્પીડની માહિતી આપતું રહે છે. જે SIL-4 (સેફ્ટી ઇન્ટિગ્રિટી લેવલ – 4) સુસંગત પણ છે જે સુરક્ષા પ્રમાણપત્રનું ઉચ્ચતમ સ્તર છે. દરેક ટ્રેક માટે ટ્રેક અને સ્ટેશન યાર્ડ પર RFID ટેગ આપવામાં આવે છે અને ટ્રેક, ટ્રેનનું સ્થાન અને ટ્રેનની દિશા ઓળખવા માટે સિગ્નલ આપે છે.