જો ગૌરવ સાથે જીવવું હોય તો કંદહારની માનસિકતામાંથી બહાર નીકળીને એન્ટેબેની માનસિકતા લાવવી જરૂરી છે.
કંદહાર ઘટના યાદ હશે. ભૂલાય જ કેમ? કાઠમંડુથી IC 814 એરક્રાફ્ટનું અપહરણ અને તેની કંદહાર સુધીની અપમાનજનક યાત્રા. એક નિર્દોષ મુસાફર રૂપિન કાત્યાલની હત્યા કરીને તમામ મુસાફરોમાં ગભરાટ ફેલાવવા અને ભારત સરકાર પર દબાણ લાવવા વિમાનનું અપહરણ કરાયું પરંતુ આ હત્યાથી લઈને સરકાર ઝૂકી ગઈ ત્યાં સુધીના સમયગાળા દરમિયાન શું થયું તેની વાત કરવી જરૂરી છે.
મુસાફરોના સ્વજનોને લઈને તત્કાલિન વડાપ્રધાન અટલજીના દરવાજે ધરણા, પ્રદર્શન અને મીડિયા ડ્રામા કોણે કર્યો તે પણ અલગ બાબત છે. પરંતુ લોકોને શાંત કરવા ત્યાં આવેલા ભૂતપૂર્વ સૈનિકો,શહીદ થયેલા કેપ્ટન આહુજાની વિધવા કે જે ફૌજી હતી એની સાથે મુસાફરોના પરિવારજનોએ જે અભદ્ર વર્તન કરેલું તે વધુ ચિંતાનો વિષય હતો. વિમાનમાં અપહૃત સ્વજનોની સામે આતંકવાદીઓની માંગણીના દેશ માટે શું પરિણામ આવશે તેની તેમના સગાઓને પરવા નહોતી. તે સમયના અહેવાલો અનુસાર – તેમના લોકોને છોડી દો, તેમની માંગણીઓ સ્વીકારો, ફક્ત અમારા લોકોને પાછા લાવો. આતંકીઓને જોઈતું હોય તો – કાશ્મીર આપો, દેશ આપો, બધું આપો, ફક્ત અમારા લોકોને પાછા લાવો – આવા અવાજો ઉઠી રહ્યા હતા. શહીદ કેપ્ટન આહુજાની વિધવા પર અશોભનીય ટોણો મારવામાં આવ્યો હતો.
આ 1999ની વાત છે, હવાઈ મુસાફરી મોંઘી હતી. બીજું, તે કાઠમંડુથી નવી દિલ્હીની ફ્લાઈટ હતી. લોકો રજાઓ ગાળવા કાઠમંડુ ગયા હતા. આર્થિક સ્થિતિ આ બે બાબતો પરથી સમજાય છે અને તેની માનસિક બીમારી તેના શબ્દો પરથી.
આજે પણ એ જ માનસિકતા છે. જો તેના સ્વાર્થ કે હિતો પર હુમલો થશે તો તેને બચાવવા તે ગમે તે હદે પડી જશે. આપણાં કાર્યોનો એક જ બચાવ છે કે આપણને દેશ, સમાજ અને ધર્મમાંથી શું મળે છે કે આપણે આપણી સુવિધાઓ પર પાણી છોડી દઈએ છીએ. આ સગવડો આપણે આપણી મહેનતથી મેળવી છે, તેમાં સમાજ, દેશ કે ધર્મનું કોઈ યોગદાન નથી, આપણે તેને કેમ છોડીએ, આ તો અત્યાચાર છે!
બહુ ઓછા હિન્દુઓ આ સફળ હિન્દુઓ સાથે અસંમત હશે.
દરેક વ્યક્તિ વિચારે છે કે નુકસાન બીજાના કારણે થયું છે, તેઓ મૂર્ખ હતા, હું બુદ્ધિશાળી હતો, તેઓ પાપી હતા- હું નથી. ભગવાન મને બચાવશે.
યુદ્ધમાં, જે પક્ષ યુદ્ધ કરવા માંગે છે તે હંમેશા પૂર્વ તૈયારીઓ કરે છે. આમાં એક મોટી વાત છે, દુશ્મનોની જાસૂસી જેથી દુશ્મનની પ્રતિકાર ક્ષમતા નબળી પડી જાય. મહત્વના લક્ષ્યાંકો શોધી કાઢવામાં આવે છે, તેમને કેવી રીતે નિષ્ફળ બનાવવું તેની યોજનાઓ બનાવવામાં આવે છે. તેના લોકોમાં ભાગલા પાડવાનું કાવતરું ઘડવામાં આવે છે. સમાજમાં સરકાર પ્રત્યે રોષ ઉભો કરવા માટે અનેક કૌભાંડો કરવામાં આવે છે – અહીંથી ગણતરી શરૂ કરશો તો પોસ્ટની બુકલેટ બની જશે. જાસૂસોને પણ એવા વર્ગને ચિહ્નિત કરવો પડે છે કે જેના માટે સ્વાર્થ સર્વોપરી હોય. આ વર્ગ પૂરતો કોઠાસૂઝ ધરાવતો અને મહત્વાકાંક્ષી છે. દરેક વ્યક્તિને તેમની આવક ગુમાવવાનો ડર હોય છે, અને જે વધુ કમાય છે, તેટલો ડર વધારે છે. આ વર્ગને માહિતી પહોંચાડવામાં આવે છે કે જો તેઓ દુશ્મનને સહકાર આપે અથવા ઓછામાં ઓછું તેમની સરકારને સહકાર ન આપે તો તેમને બચાવી શકાય છે. નહીં તો અમે ચોક્કસ જીતીશું અને અમે જે કહીશું તેની વિરુદ્ધ તમે વર્તે તો તમારું સારું નહીં થાય.
આજે પણ સફળ હિન્દુઓમાં આ માનસિકતા પ્રવર્તે છે. દુશ્મન પર ભરોસો ન મૂકાય. એના તાબે ન થવાય.એના મલીન ઈરાદા સફળ ન થાય એ માટે અંગત ભોગ આપવા ય તૈયાર રહેવું પડે.
સંવાદિતા એ સ્વ-બચાવની ચાવી છે. આને અલગથી સમજાવવું પડશે. અહીં પોસ્ટના શીર્ષક પર પાછા ફરો.
કંદહારની માનસિકતા ન ચાલે. Now let’s talk about Entebbe mentality.
યુગાન્ડામાં એન્ટેબે એ એરપોર્ટ છે જ્યાં ઇઝરાયલી વિમાનોનું હાઇજેક કરવામાં આવ્યું હતું. હાઈજેકરોનો પણ કોઈ ધર્મ નહોતો. યુગાન્ડાના તત્કાલીન વડા ઈદી અમીન તેમને ટેકો આપતા હતા. ઇઝરાયલી કમાન્ડોએ તેમને ત્યાંથી કેવી રીતે બચાવ્યા તે વિશે ઘણું લખાયું છે, એક ફિલ્મ પણ બનાવવામાં આવી છે, તેથી અમે ફક્ત તે જહાજોમાં હાઇજેક કરાયેલા મુસાફરોના પરિવારો વિશે વાત કરીશું.
ઇઝરાયેલ સરકારનો નિર્ણય અત્યંત હિંમતવાન હતો, અને જો તે નિષ્ફળ ગયો હોત તો તે આત્મઘાતી બની ગયો હોત. યુગાન્ડા પર હુમલો માનવામાં આવતો હતો, સારી વાત એ હતી કે યુગાન્ડા તરફથી કોઈ પ્રતિશોધાત્મક કાર્યવાહી થઈ શકતી ન હતી, ન તો યુગાન્ડાના પક્ષમાંથી કોઈ ઈઝરાયેલને કોઈ નુકસાન પહોંચાડે. જો કોઈ યુદ્ધ ન થયું હોત અને કોઈ નકારાત્મક પ્રચાર થયો હોત, તો ઈઝરાયેલ તેનો સામનો કરી શક્યું હોત. કોઈપણ રીતે, નૈતિક ઉચ્ચ જમીન ઇઝરાયેલ સાથે હતી. પરંતુ સંભવ છે કે તમામ મુસાફરોની સાથે તેમને બચાવવા માટે મોકલવામાં આવેલા કમાન્ડો પણ ત્યાં માર્યા ગયા હશે.
તેમ છતાં, ઇઝરાયેલના વડા પ્રધાન રાબિને આ નિર્ણય લીધો, તેમની કેબિનેટ અને સમગ્ર ઇઝરાયેલના લોકોએ તેમને ટેકો આપ્યો. વિપક્ષ તો ઇસરાયેલમાં પણ છે, પરંતુ તેઓ કોંગ્રેસ જેવા બદમાશો નથી, તેઓ પણ સાથે રહ્યા. બાદમાં પણ ટીકા કરી ન હતી કે જો તે નિષ્ફળ ગયો હોત તો શું થાત. તેમના માટે રાષ્ટ્ર ખરેખર સર્વોપરી હતું, સ્વાર્થ કે ઉમ્મા નહીં.એટલા માટે જો આપણે ભારતમાં હિંદુ તરીકે ગર્વથી જીવવું હોય તો કંદહારની માનસિકતામાંથી એન્ટેબેની માનસિકતામાં બદલાવ લાવવો જરૂરી છે. નહીં તો જીવવું શક્ય નહીં બને, તમને કન્વર્ટ કરવાનો વિકલ્પ પણ નહીં મળે.
દેશદ્રોહીઓને તમારા અંગત જીવન સાથે કૈં નિસ્બત નથી. તમારી માં,બહેન,દીકરી એના માટે તો માત્ર સ્ત્રી છે. તમે એના માટે માત્ર લૂંટનો માલ છો.
હિન્દુઓની દશા અર્જુન જેવી છે. ગમે કે ન ગમે પણ યુધ્ધ કર્યા વિના છૂટકો નથી. અર્જુનવૃત્તિ રાખશુ તો કૃષ્ણ આપણી સાથે જ છે. ખુવારી સહી લેવાની પણ વિજય તો મળવાનો જ છે.