વિવિધ કારણોસર પોલીસ એફઆઈઆર નોંધતી નથી કે નોંધવામાં વિલંબ કરે છે
કોર્ટના આદેશ પર મુંબઈ પોલીસે ઉદ્યોગપતિ સજ્જન જિંદાલ વિરુદ્ધ બળાત્કારનો કેસ નોંધ્યો છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે મુંબઈ પોલીસે પીડિતાની ફરિયાદને ઘણા મહિનાઓ સુધી ધ્યાનમાં લીધી ન હતી. પરંતુ જ્યારે પોલીસે ડિસેમ્બર 2023 સુધી ફરિયાદ પર કોઈ કાર્યવાહી ન કરી તો મહિલાએ 5 ડિસેમ્બર, 2023ના રોજ બોમ્બે હાઈકોર્ટનો દરવાજો ખટખટાવ્યો હતો. આ પછી 13 ડિસેમ્બરે પોલીસે આ મામલે FIR નોંધી હતી.
આ મામલાએ ફરી એકવાર ભારતમાં પોલીસના વલણ અંગે ચર્ચા શરૂ કરી છે. અવારનવાર આવા સમાચારો આવે છે જેમાં જોવા મળે છે કે લોકો વારંવાર પોતાની ફરિયાદ લઈને પોલીસ પાસે જાય છે પરંતુ વિવિધ કારણોસર પોલીસ એફઆઈઆર નોંધતી નથી કે નોંધવામાં વિલંબ કરે છે.
2013માં એક સુનાવણી દરમિયાન સુપ્રીમ કોર્ટે નિયમ લાગુ કર્યો
આ સમસ્યાના ઉકેલ માટે સુપ્રીમ કોર્ટે 2013માં એક સુનાવણી દરમિયાન નિર્ણયમાં કેટલીક માર્ગદર્શિકા આપી હતી. ‘લલિતા કુમારી વિરુદ્ધ ઉત્તર પ્રદેશ સરકાર’ કેસમાં આઠ માર્ગદર્શિકા આપવામાં આવી હતી, જે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની પોલીસને લાગુ પડે છે.
આ નિર્ણયમાં સ્પષ્ટપણે કહેવામાં આવ્યું હતું કે જો કોઈ પોલીસ અધિકારીને કોઈપણ ‘કોગ્નિઝેબલ ગુના’ વિશે માહિતી મળે તો તેણે એફઆઈઆર નોંધવી પડશે. આટલું જ નહીં કોર્ટે FIR ન નોંધનાર પોલીસ અધિકારી સામે કાર્યવાહી કરવાનો આદેશ પણ આપ્યો હતો. જો માહિતી કોગ્નિઝેબલ ગુના વિશે ન હોય પરંતુ તે કોગ્નિઝેબલ ગુનો છે કે નહીં તેની તપાસ કરવાની જરૂર હોય તો તેની તપાસ થવી જોઈએ. આ કેસ કોગ્નિઝેબલ ગુનો છે કે નહીં તે જાણવા માટે હાથ ધરવામાં આવેલી આ પ્રાથમિક તપાસ 15 દિવસથી છ અઠવાડિયામાં પૂર્ણ થવી જોઈએ.
આમ છતાં ઘણા રાજ્યોમાં FIRને લઈને પોલીસના વલણ પર સવાલો ઉઠી રહ્યા છે. ક્યારેક રાજકીય કારણોસર તો ક્યારેક કોઈને બચાવવા માટે પોલીસ પર FIR દાખલ કરવામાં વિલંબનો આરોપ લગાવવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો: કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ભારતમાં કોરોનાના નવા વેરિયેન્ટ માટે જાહેર થયું રેડ એલર્ટ