TODAY HISTORY : આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલ છે.
૧૯૮૮-ઈરાકે કુર્દ પર સૌથી ઘાતક કેમિકલ હુમલો કર્યો, આંખના પલકારામાં ૫ હજારથી વધુ લોકો માર્યા ગયા.
ઈરાક અને ઈરાન વચ્ચે ૧૯૮૦થી યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું, હજારો લોકો માર્યા ગયા હતા, પરંતુ ૧૬ માર્ચ, ૧૯૮૮ના રોજ જે બન્યું તે ઈતિહાસની સૌથી ક્રૂર ઘટના બની ગઈ. સવારે ૧૧ વાગ્યાની આસપાસ ઈરાકી સેનાએ ઈરાનની સરહદે આવેલા હેલબાજા શહેર પર રાસાયણિક હુમલો કર્યો. સેનાએ મસ્ટર્ડ ગેસને હવામાં ઓગાળી દીધો.
આંખના પલકારામાં ૫ હજારથી વધુ લોકોના મોત થયા, જ્યારે ૧૦ હજાર લોકો જીવનભર કોઈને કોઈ બીમારીનો શિકાર બની ગયા. આ રસાયણ એટલું ઘાતક હતું કે તેની અસર આવનારી પેઢીઓમાં જોવા મળતી હતી.
હેલબાજા શહેર ઈરાક-ઈરાન બોર્ડર પર આવેલું છે. મોટે ભાગે કુર્દિશ લોકો અહીં રહેતા હતા, જેઓ ઇરાકમાં સદ્દામ હુસૈનના શાસનથી નાખુશ હતા. જ્યારે ઈરાની દળો આ વિસ્તારમાં પ્રવેશ્યા ત્યારે સ્થાનિક કુર્દોએ તેમનું સ્વાગત કર્યું. આ વાત સદ્દામને નારાજ કરી. તેણે કુર્દોને પાઠ ભણાવવાનું નક્કી કર્યું. આ હુમલો એ નફરતનું પરિણામ હતું.
૧૯૯૫-ભારતમાં ઓરલ પોલિયો રસીનો પ્રથમ ડોઝ આપવામાં આવ્યો હતો.
માર્ચ ૨૦૧૪નો મહિનો ભારત માટે એક મોટી સિદ્ધિ લઈને આવ્યો. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાએ ભારતને પોલિયો મુક્ત દેશ જાહેર કર્યો. ભારત માટે આ ૧૯ વર્ષના લાંબા યુદ્ધનું પરિણામ હતું. તેનું પહેલું પ્રકરણ આ દિવસે વર્ષ ૧૯૯૫માં લખાયું હતું. ભારતમાં ૧૬ માર્ચ ૧૯૯૫ના રોજ ઓરલ પોલિયો રસીનો પ્રથમ ડોઝ આપવામાં આવ્યો હતો. ભારતનું પલ્સ પોલિયો અભિયાન વિશ્વના સૌથી સફળ રસીકરણ અભિયાન તરીકે ગણવામાં આવે છે. રસીકરણ અંગે જાગૃતિ વધારવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે દર વર્ષે ૧૬ માર્ચને રાષ્ટ્રીય રસીકરણ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
૨૦૦૫ – રિપુદમન સિંહ મલિક અને અજાયબ સિંહ બાગરીને એર ઈન્ડિયાની ફ્લાઈટ સમ્રાટ કનિષ્ક પર બોમ્બ વિસ્ફોટના કેસમાં કેનેડિયન કોર્ટ દ્વારા નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં ૩૨૯ મુસાફરો અને ક્રૂના મોત થયા હતા. એર ઈન્ડિયા ફ્લાઇટ 182 એ મોન્ટ્રીયલ-લંડન-દિલ્હી-બોમ્બે રૂટ પર ઓપરેટ કરતી પેસેન્જર ફ્લાઇટ હતી, જે ૨૩ જૂન ૧૯૮૫ના રોજ કેનેડિયન શીખ આતંકવાદીઓ દ્વારા પ્લાન્ટ કરાયેલા બોમ્બના વિસ્ફોટના પરિણામે એટલાન્ટિક મહાસાગર પર વિખેરાઈ તુટી ગઈ હતી. તે બોઇંગ 747-237B રજિસ્ટર્ડ VT-EFO નો ઉપયોગ કરીને સંચાલિત કરવામાં આવ્યું હતું. આ ઘટના મોન્ટ્રીયલથી લંડન જવાના રસ્તે ૩૧,૦૦૦ ફૂટ (૯૪૦૦મીટર)ની ઊંચાઈએ બની હતી. વિમાનના અવશેષો આયર્લેન્ડના દરિયાકાંઠે આશરે ૧૯૦ કિલોમીટર (૧૨૦ માઈલ) સમુદ્રમાં પડ્યા હતા, જેમાં ૨૬૮ કેનેડિયન નાગરિકો, ૨૭ બ્રિટિશ નાગરિકો અને ૨૪ ભારતીય નાગરિકો સહિત વિમાનમાં સવાર તમામ ૩૨૯ લોકો માર્યા ગયા હતા.
એર ઈન્ડિયા ફ્લાઈટ 182 પર બોમ્બ ધડાકા એ કેનેડિયન ઈતિહાસમાં સૌથી ખરાબ આતંકવાદી હુમલો છે, એર ઈન્ડિયાના ઈતિહાસમાં સૌથી ઘાતક ઉડ્ડયન ઘટના છે અને ૨૦૦૧માં સપ્ટેમ્બર ૧૧ ના હુમલા સુધી એવિએશન આતંકવાદનું વિશ્વનું સૌથી ઘાતક કૃત્ય હતું. બોમ્બ ધડાકા પાછળનો માસ્ટરમાઈન્ડ માનવામાં આવતો હતો. બેવડા બ્રિટિશ-કેનેડિયન નાગરિક, ઇન્દ્રજીત સિંહ રેયાત, જેમણે ૨૦૦૩ માં દોષ કબૂલ્યો હતો અને કેનેડિયન શીખ અલગતાવાદી નેતા તલવિંદર સિંઘ પરમાર, જે આતંકવાદી જૂથ બબ્બર ખાલસા સાથે સંકળાયેલા મુખ્ય વ્યક્તિઓમાંના એક હતા.
અજાયબ સિંહ બાગરી (જન્મ ૪ ઑક્ટોબર ૧૯૪૯) – કમલૂપ્સમાં રહેતા મિલ કામદાર. ૧૯૮૪માં ન્યૂયોર્કમાં વર્લ્ડ શીખ ઓર્ગેનાઈઝેશનના સ્થાપક સંમેલન દરમિયાન, બાગરીએ એક ભાષણ આપ્યું હતું જેમાં તેમણે જાહેરાત કરી હતી કે, “જ્યાં સુધી અમે ૫૦,૦૦૦ હિંદુઓને મારીશું નહીં ત્યાં સુધી અમે આરામ કરીશું નહીં.”
રિપુદમન સિંઘ મલિક (૪ ફેબ્રુઆરી ૧૯૪૭ -૧૪ જુલાઈ ૨૦૨૨) વાનકુવરના એક વેપારી કે જેઓ ખાલસા ક્રેડિટ યુનિયન અને ખાલસા શાળાઓ ખોલવામાં સામેલ હતા. તેના પર ૨૦૦૦ માં આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો પરંતુ ૨૦૦૫ માં નિર્દોષ છૂટી ગયો હતો. જુલાઈ ૨૦૨૨ માં, બ્રિટિશ કોલંબિયાના સરેમાં મલિકની હત્યા કરવામાં આવી હતી. RCMPએ તેની હત્યામાં બે વ્યક્તિઓની ધરપકડ કરી હતી. તેઓ હિટમેન ભાડે રાખવામાં આવ્યા હતા.
૨૦૦૭- દક્ષિણ આફ્રિકાના બેટ્સમેન હર્ષલ ગિબ્સે એક ઓવરમાં છ છગ્ગા ફટકારીને વર્લ્ડ રેકોર્ડ બનાવ્યો. ૨૦૦૭ ODI વર્લ્ડ કપ દરમિયાન નેધરલેન્ડ્સ સામે રમાયેલી મેચમાં ગિબ્સે ડેન વાન બંજની બોલ પર છ બોલમાં છ છગ્ગા ફટકાર્યા હતા.
૨૦૧૨-ભૂતપૂર્વ ભારતીય ક્રિકેટર સચિન તેંડુલકર આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં ૧૦૦ સદી ફટકારનાર ઇતિહાસનો પ્રથમ બેટર બન્યો
✓સચિન તેંડુલકર એક નિવૃત્ત ભારતીય ક્રિકેટર છે જેને સર્વકાલીન મહાન બેટ્સમેનોમાંના એક તરીકે વ્યાપકપણે ઓળખવામાં આવે છે, તે આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટમાં સૌથી વધુ રન બનાવનાર ખેલાડી છે. તેંડુલકરે આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ પરિષદ દ્વારા આયોજિત ટેસ્ટ મેચો અને વન-ડે ઈન્ટરનેશનલ (ODI) મેચોમાં સૌથી વધુ સદી ફટકારી છે. ટેસ્ટ મેચોમાં તેની કુલ ૫૧ સદી એ બેટ્સમેન દ્વારા સૌથી વધુ સદી ફટકારવાનો વિશ્વ વિક્રમ છે અને ODI મેચોમાં તેની ૪૯ સદી વિરાટ કોહલી પછી બીજી સૌથી વધુ સદી છે. માર્ચ ૨૦૧૨ માં બાંગ્લાદેશ સામે ૧૧૪ રન બનાવતા તે ૧૦૦ આંતરરાષ્ટ્રીય સદી ફટકારનાર પ્રથમ અને એકમાત્ર ક્રિકેટર બન્યો હતો.
અવતરણ:-
૧૬૯૩-ઈન્દોરના હોલકર રાજવી પરિવારના સ્થાપક મલ્હારરાવ હોલ્કરનો જન્મ થયો હતો.
મલ્હારરાવ હોલકરનો જન્મ ૧૬ માર્ચ ૧૬૯૩ના રોજ મહારાષ્ટ્રના પુણે જિલ્લામાં જેજુરી નજીકના હોલ ગામમાં ગાદરિયા (ભરવાડ) પરિવારમાં ખાંડુ જી હોલકરને ત્યાં થયો હતો. તેમના પિતા ૧૬૯૬ માં મૃત્યુ પામ્યા, જ્યારે તેઓ માત્ર ત્રણ વર્ષના હતા. મલ્હાર રાવ તલોડા (નંદુરબાર જિલ્લો, મહારાષ્ટ્ર) માં તેમના મામા, સરદાર ભોજરાજરાવ બારગલના કિલ્લામાં ઉછર્યા હતા. તેમના મામાએ મરાઠા ઉમદા સરદાર કદમ બંદે હેઠળ અશ્વદળ સંભાળી હતી. બરગલે મલ્હાર રાવને તેના ઘોડેસવાર દળમાં જોડાવા કહ્યું અને તે પછી તરત જ તેને ઘોડેસવાર ટુકડીનો હવાલો સોંપવામાં આવ્યો.
હોલકર એવા સમયે જીવતા હતા જ્યારે મહત્વાકાંક્ષી લોકો માટે તેમની સ્થિતિને નોંધપાત્ર રીતે સુધારવાનું શક્ય હતું
મલ્હારરાવે પોતાની કારકિર્દીની શરૂઆત દાભાદાસના સરદાર કંથાજી કદમબંધેની પેંઢારી જાતિમાં કરી હતી. સૈનિક તરીકે ફરજ બજાવતા, તેમણે યુવાન બાજીરાવ પેશવા સાથે ખાસ મિત્રતા કેળવી અને તેમના પરાક્રમના બળ પર, તેમણે ૧૭૨૯ આસપાસ માલવા પ્રાંતનું ગવર્નરશીપ મેળવ્યું.
છત્રપતિ શાહુ મહારાજે મલ્હાર રાવને, જેમણે ઉત્તર ભારતમાં મરાઠા સર્વોચ્ચતા સ્થાપિત કરવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી, ઈન્દોરનું ગવર્નરશીપ આપ્યું હતું.
ઇન્દોર પર શાસન કર્યું હતું. મરાઠા સામ્રાજ્યને ઉત્તર તરફ ફેલાવનારા અધિકારીઓમાં મલ્હારરાવનું નામ મોખરે છે. મલ્હારરાવ હોલકરને ચાર પત્નીઓ હતી.તેમની પત્નીઓ અને બાળકોના નામ નીચે મુજબ છે.
-
ગૌતમબાઈ હોલકર – ગૌતમબાઈ હોલકર મલ્હારરાવ હોલકરની પ્રથમ પત્ની હતી.તેમના લગ્ન નાની ઉંમરે મલ્હારરાવ હોલકર સાથે થયા હતા. મલ્હારરાવ હોલકર અને ગૌતમબાઈના પુત્રનું નામ ખંડેરાવ હોલકર હતું. જેમના લગ્ન અહલ્યાબાઈ સાથે થયા હતા. ખંડેરાવ હોલ્કર, ભાઈઓમાં સૌથી મોટા હોવાથી, ઉત્તરાધિકારી જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
-
દ્વારકાબાઈ હોલકર – દ્વારકાબાઈ હોલકર મલ્હારરાવ હોલકરની બીજી પત્ની હતી. દ્વારકાબાઈ અને મલ્હારરાવ હોલકરને એક પુત્રી હતી. જેનું નામ સીતાબાઈ હતું. દ્વારકાબાઈ મલ્હારરાવ હોલકર પછી તેમના જમાઈને રાજા બનતા જોવા ઈચ્છતા હતા.
-
બનાબાઈ હોલકર – બનાબાઈ હોલકર મલ્હારરાવ હોલકરની ત્રીજી પત્ની હતી.
-
હલકોબાઈ હોલકર – હલકોબાઈ હોલકર મલ્હારરાવ હોલ્કરની ચોથી અને છેલ્લી પત્ની હતી.
પાણીપત પછી, મલ્હાર રાવે માધવરાવ પેશ્વા સાથે મળીને મરાઠા સામ્રાજ્યની બરબાદ થયેલી સ્થિતિને પુનઃસ્થાપિત કરવામાં પહેલ કરી અને એક પછી એક ઝુંબેશનું આયોજન કરીને પોતાની જાતને રોકી રાખી. આવા જ એક અભિયાન દરમિયાન ૨૦ મે ૧૭૬૬ના રોજ આલમપુર ખાતે મલ્હારાવનું મૃત્યુ થયું. તેમણે તેમના સમગ્ર જીવનમાં ચાર પેશવાઓના શાસન જોયા. પેશ્વાઓના ઘરમાં તેમને વડીલ તરીકે માન મળતું. અહિલ્યા દેવીએ તેમના નામ પરથી આલમપુરનું નામ બદલીને મલ્હારનગર રાખ્યું અને ત્યાં પોતાની છત્રી સ્થાપી.
પૂણ્યતિથિ:-
૨૦૦૭ – વસંત પરીખ, ગુજરાત રાજ્યના રાજકારણી, સામાજિક કાર્યકર, લેખક, આંખના સર્જન અને આયુર્વેદિક ડૉક્ટર.
પરીખનો જન્મ ૧૪ ફેબ્રુઆરી, ૧૯૨૯ના રોજ વડનગર ખાતે વૈષ્ણવ પરિવારમાં થયો હતો. દોઢ વર્ષની ઉંમરે માતાપિતાના અવસાન બાદ તેમનો ઉછેર તેમના કાકા અને કાકીએ કર્યો હતો. તેમણે જામનગર આયુર્વેદ કોલેજમાં આયુર્વેદનો અભ્યાસ કર્યો હતો અને ટૂંકા ગાળા માટે સરકારી હોસ્પિટલમાં ડોક્ટર તરીકે સેવા આપી હતી. બાદમાં બોમ્બે ખાતે ઉચ્ચ અભ્યાસ કરી તેઓ આંખના સર્જન બન્યા હતા. ડો.દ્વારકાદાસ જોશી સાથે મળીને તેમણે વડનગરમાં નાગરિક મંડળ હોસ્પિટલની સ્થાપના કરી હતી, જ્યાં તેમણે જીવનભર સેવા આપી હતી. તેમણે પોતાની બહેનની યાદમાં ટીબી હોસ્પિટલ શરૂ કરી હતી.
તેઓ ૧૯૬૭ થી ૧૯૭૧ સુધી ગુજરાત વિધાનસભાના સભ્ય રહ્યા હતા, તેઓ ખેરાલુ મતવિસ્તારમાંથી ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના શંકરજી ઓખાજી ઠાકોરને હરાવીને અપક્ષ ઉમેદવાર તરીકે ચૂંટાયા હતા. તેમને રાજ્યના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના રાજકીય ગુરુઓમાંના એક માનવામાં આવે છે. તેમણે સૌથી ઓછામાં ઓછા (તે સમયના રૂ. ૬૦૦૦) ખર્ચ સાથે ચૂંટણી જીતી હતી.
તેમને એક વોટ, એક નોટ સૂત્ર માટે શ્રેય આપવામાં આવે છે, જેનો અર્થ થતો હતો કે, મને મત આપો તેમજ ચૂંટણી પ્રચાર માટે એક રૂપિયાનું દાન આપો કારણ કે તેમની પાસે ચૂંટણી લડવા માટે પૈસા ન હતા. તેઓ ધરોઈ બંધના મુખ્ય સમર્થક હતા અને બંધ નિર્માણ માટેના અભિયાનમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તેઓએ બંધ માટે વડનગરની ગાંધીનગરની નવ દિવસની પદયાત્રા કરી હતી અને આખરે ૧૯૭૧માં બંધ મંજૂર થયો હતો. ૧૯૭૨ અને ૧૯૯૫ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં તેમનો પરાજય થયો હતો.
તેમણે ૧૯૮૪ માં તેમની પત્ની રત્નપ્રભા મણીઆર સાથે મળીને કરુણા સેતુ ટ્રસ્ટની સ્થાપના કરી હતી. તેમણે ૪૨ પુસ્તકો લખ્યાં હતાં. ૧૬ માર્ચ ૨૦૦૭ના રોજ વડનગર ખાતે તેમનું અવસાન થયું હતું. વડનગરની વસંત-પ્રભા હોસ્પિટલનું નામ તેમના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે.
વાચક મિત્રો,
આ લેખ ખૂબ જ કાળજીપૂર્વક લખાયો છે, પરંતુ કદાચ ક્યાંક ભૂલો થઈ હોઈ શકે, જો તમને અમારા લેખનમાં કોઈ ભૂલ ,લાગેે, તો મને જણાવો જેથી તે સુધારી શકાય. આ લેખ વાંચવા કે સાભળવા માટે કિંમતી સમય આપ્યો તે માટે સર્વનો આભાર..
આપનો દિવસ શુભદાયી હો
સંકલન:-પોપટભાઇ પટેલ,ઘેલડા
