દિલ્હીમાં શરૂ થયેલી G20 બેઠકમાં ચીને પોતાના કૂટનૈતિક મામલામાં અત્યાર સુધીની સૌથી મોટી ભૂલ કરી છે. આ ભૂલને કારણે ચીનને ન માત્ર આફ્રિકન સંઘના 55 દેશોમાં વિશ્વાસ ગુમાવવો પડી શકે છે, સાથે-સાથે તે તેના અબજો ડોલરના રોકાણ પર પણ મોટા સંકટનો સામનો કરી શકે છે. વિદેશી બાબતોના નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે જ્યારે G20 જૂથમાં આફ્રિકાના 55 દેશોનો સમાવેશ કરવામાં આવી રહ્યો છે, ત્યારે ચીનના રાષ્ટ્રપતિની ગેરહાજરી વિશ્વના તે 55 દેશો પ્રત્યે ચીનની ગંભીરતાનું માપ બતાવી રહી હતી . હાલમાં તો ભારતની આ પહેલે આફ્રિકાના દેશોમાં ભારતની છબી વધુ મજબુત બનાવી છે..
આ રીતે ચીને એક મોટા પ્રસંગે વિશ્વાસ ગુમાવ્યો
G20 માટે તૈયાર થયેલ ભારત મંડપમ આખરે એક મોટી ઐતિહાસિક ક્ષણનું સાક્ષી બન્યું કારણ કે વિશ્વના 20 સૌથી શક્તિશાળી દેશો અને તેમનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા દેશોના સમૂહે મોદીના સમર્થનમાં હા પાડી. ભારતીય વિદેશ સેવા સાથે સંકળાયેલા ડૉ. સુધા અગ્રહરીનું કહેવું છે કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં G20માં આફ્રિકન યુનિયનના સમાવેશને ભારતની મોટી રાજદ્વારી જીત તરીકે જોવી જોઈએ.
તેમનું કહેવું છે કે આ ચીન માટે મોટી રાજદ્વારી હાર પણ દર્શાવે છે. તે કહે છે કે વાસ્તવમાં ચીન તેના વિશાળ રોકાણને કારણે G20 માં આફ્રિકન યુનિયનનો સમાવેશ કરવા માંગતો હતો, પરંતુ જ્યારે તેના સમાવેશ માટે સંમત થવાનો વારો આવ્યો, ત્યારે તેની પાસે તે ક્ષણના સાક્ષી બનવા માટે ચીનના રાષ્ટ્રપતિ નહોતા. અને આ એ તક હતી જેમાં ભારતે ન માત્ર આફ્રિકન યુનિયનના દેશોનો વિશ્વાસ હાંસલ કર્યો પરંતુ એક મોટી રાજદ્વારી જીત પણ હાંસલ કરી. જો કે, વિદેશી બાબતોના નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે ચીન સહિત તમામ દેશોની સહમતિથી આફ્રિકન યુનિયનને તેમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે. પરંતુ G-20 મીટિંગમાં ચીનના રાષ્ટ્રપતિએ હાજરી ન આપીને આફ્રિકન યુનિયન પ્રત્યે તેની ગંભીરતા કેટલી છે તે તેણે બતાવી દીધું છે.
ડૉ. સુધા કહે છે કે આ એક એવો મુદ્દો હતો, જેની સંમતિ નવી દિલ્હીમાં યોજાનારી બેઠકમાં આપવામાં આવી હતી, જે ભારતને માત્ર વૈશ્વિક સ્તરે એક વિશાળ ઓળખ અને શક્તિ તરીકે જ નહીં પરંતુ તેની દ્રષ્ટિએ પણ સ્થાપિત કરવા જઈ રહી હતી. વૈશ્વિક નેતૃત્વ. તે એક નવી ઓળખ પણ આપવા જઈ રહ્યું હતું. હવે જ્યારે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પ્રમુખપદ સંભાળીને G20માં આફ્રિકન યુનિયનના સમાવેશની સત્તાવાર જાહેરાત કરી છે, ત્યારે ભારતની કૂટનીતિને આફ્રિકાના 55 દેશોમાં મોટી સ્વીકૃતિ તરીકે જોવામાં આવી રહી છે.
તેમનું કહેવું છે કે વિશ્વની લગભગ 66 ટકા વસ્તી આફ્રિકન યુનિયનમાં રહે છે. ભારત આફ્રિકન દેશોને તેમના નાગરિકોના કલ્યાણ અને વિકાસ માટે સતત મદદ કરી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, ભારત દ્વારા કરવામાં આવેલ આ સફળ પ્રયાસને વિશ્વની 66 ટકા વસ્તી ધરાવતા આ દેશોમાં મોટી કૂટનૈતિક સફળતા તરીકે જોવું જોઇએ.
