“હીરામંડી: ધ ડાયમંડ બઝાર” સ્ટ્રીમિંગ સમાચારમાં છે ત્યારે Jaddanbai યાદ આવી ગયાં. આ શ્રેણી અવિભાજિત ભારતમાં લાહોરમાં રહેતા તવાઈફ મલ્લિકા જાન અને તેના વેશ્યાલયની આસપાસ ફરે છે. અંગ્રેજોના શાસન દરમિયાન દેશના તમામ શહેરોમાં વેશ્યાલયો હતા અને ગણિકાઓ પ્રખ્યાત હતી. આવી જ એક ગણિકા હતી જદ્દન બાઈ, જેમની પુત્રી ભારતની પ્રખ્યાત અભિનેત્રી બની અને સાંસદ પણ બની.
કોણ હતા જદ્દન બાઈ?
Jaddanbai નો જન્મ વર્ષ 1892માં બનારસમાં થયો હતો. તેમની માતા દિલીપા બાઈ અલ્હાબાદની પ્રખ્યાત ગણિકા હતી અને પિતાનું નામ મિયાં જાન હતું. જદ્દાન જ્યારે 5 વર્ષની હતી ત્યારે તેના પિતાનું અવસાન થયું હતું. જોકે દિલીપા બાઈનો જન્મ બ્રાહ્મણ પરિવારમાં થયો હતો, પરંતુ તેણે મિયાં જાન સાથે લગ્ન કર્યા બાદ ઈસ્લામ સ્વીકાર્યો હતો. લગ્ન પછી જ્યારે દિલીપા બાઈને એક દીકરી હતી ત્યારે તેણે તેનું નામ જદ્દન બાઈ હુસૈન રાખ્યું હતું. પોતાની દીકરીને ગાયનથી લઈને નૃત્ય સુધીની કુશળતા શીખવી.
ઘણા મીડિયા અહેવાલો દર્શાવે છે કે દિલીપા બાઈના વેશ્યાલયમાં વેશ્યાવૃત્તિ થતી ન હતી, પરંતુ માત્ર સંગીત સમારોહનું આયોજન કરવામાં આવતું હતું. જ્યારે જદ્દન બાઈ મોટી થઈ, તેણીએ તેની માતાનો વારસો સંભાળ્યો અને પ્રસિદ્ધિમાં તેણીને પાછળ છોડી દીધી.
બે નિષ્ફળ લગ્ન
જદ્દનબાઈના વેશ્યાલયની મુલાકાત લેનારાઓમાં ગુજરાતના પ્રખ્યાત ઉદ્યોગપતિ નરોત્તમ દાસ હતા, જેઓ બચ્ચુ બાબુ તરીકે જાણીતા હતા. તે જદ્દાનના પ્રેમમાં એટલો પાગલ થઈ ગયો કે તેણે ઈસ્લામ સ્વીકારી લીધો. બંનેના લગ્ન થયા અને તેમને અખ્તર હુસૈન નામનો પુત્ર થયો.
થોડા સમય પછી નરોત્તમદાસે Jaddanbaiને છોડી . તેણીએ તેના પુત્રને એકલા ઉછેરવાનું ચાલુ રાખ્યું અને ઘર પણ ચલાવ્યું. આ સમય દરમિયાન, તેણીએ હાર્મોનિયમ માસ્ટર ઉસ્તાદ ઇર્શાદ સાથે બીજી વખત લગ્ન કર્યા. આનાથી તેમને અનવર હુસૈન નામનો બીજો પુત્ર થયો. જો કે, બીજા લગ્ન પણ લાંબા સમય સુધી ટકી શક્યા નહીં.
બનારસ છોડીને કલકત્તા આવ્યા
જેમ જેમ જદ્દનબાઈ (જદ્દનબાઈ બાયોગ્રાફી) ની ખ્યાતિ વધવા લાગી, બ્રિટિશ સરકાર તેમના પર નારાજ થવા લાગી. અંગ્રેજોને શંકા હતી કે તેણીએ ક્રાંતિકારીઓને તેના ઘરમાં જગ્યા આપી અને તેણીને એટલી હેરાન કરી કે જદ્દન બનારસ છોડીને કલકત્તા આવી અને વેશ્યાલયમાં ગાવાનું શરૂ કર્યું. અહીં જ તેની મુલાકાત મોહન બાબુ સાથે થઈ, જેઓ એક સમૃદ્ધ પરિવારમાંથી હતા અને મેડિસિનનો અભ્યાસ કરવા કલકત્તાથી લંડન જવાના હતા. તે હેબતાઈ ગયો અને લગ્નનો આગ્રહ રાખ્યો. 4 વર્ષ પછી જ્યારે મોહન બાબુ લંડનથી પાછા ફર્યા ત્યારે પણ તેઓ પોતાની જીદ પર અડગ રહ્યા.
ત્રીજા લગ્ન અને નરગીસનો જન્મ
છેવટે જદ્દનબાઈ રાજી થઈ ગયા. મોહન બાબુએ ઈસ્લામ સ્વીકારીને પોતાનું નામ બદલીને રાશિદ રાખ્યું અને પછી બંનેએ લગ્ન કરી લીધા. વર્ષ 1929માં બંનેને એક પુત્રી હતી, જેનું નામ નરગીસ હતું. કલકત્તામાં રહેતાં, જદ્દન બાઈએ શ્રીમંત ગણપત રાવ અને ઉસ્તાદ ચદ્દુ ખાન પાસેથી સંગીતની તાલીમ લીધી અને પોતાની ગાયકીમાં સુધારો કરવાનું શરૂ કર્યું. થોડા જ સમયમાં તેમની ગાયકીની દેશભરમાં પ્રશંસા થઈ. તેણીને રેડિયો સ્ટેશનોમાંથી ગાવાનું આમંત્રણ મળવાનું શરૂ થયું અને તે દેશભરમાં પ્રખ્યાત થવા લાગી.
દીકરીને ફિલ્મમાં સફળતા મળી, પછી સંસદમાં ગઈ
વર્ષ 1933માં જદ્દને ફિલ્મ ‘રાજા ગોપીચંદ’માં હીરોની માતાનો રોલ કર્યો હતો અને તે દેશભરમાં ફેમસ થયો હતો. 1935માં તેણે પોતાની પ્રોડક્શન કંપની ખોલી અને ફિલ્મો બનાવવાનું શરૂ કર્યું. તેમની પ્રથમ ફિલ્મ ‘તલાશ એ હક’ હતી, પરંતુ તેમને નુકસાન સહન કરવું પડ્યું હતું. આ પછી તેણે પુત્રી નરગીસને ફિલ્મોમાં લાવવાનો નિર્ણય કર્યો. તે સમયે નરગીસ માત્ર 6 વર્ષની હતી.
તેણે બેબી નરગીસ નામથી ફિલ્મોમાં ભૂમિકાઓ ભજવવાનું શરૂ કર્યું. 14 વર્ષની ઉંમરે, તેણે ફિલ્મ ‘તકદીર’માં ભૂમિકા ભજવી, જેણે તેને ઘર-ઘરમાં જાણીતી બનાવી. બાદમાં નરગીસ ભારતીય સિનેમાની મોટી અભિનેત્રી બની અને રાજ્યસભામાં પણ ગઈ.
આ પણ વાંચો- Ajith Kumar-The one and only Multi talented Hero of Indian Films