આજે દેશ 26/11ના આતંકવાદી હુમલામાં શહીદ થયેલા જવાનો અને શહીદ થયેલા લોકોને યાદ કરી રહ્યો છે. બરાબર 15 વર્ષ પહેલા થયેલો મુંબઈ હુમલો ભારતીય ઈતિહાસનો કાળો દિવસ છે જેને કોઈ ઈચ્છે તો પણ ભૂલી શકે તેમ નથી. આતંકી હુમલામાં 160થી વધુ લોકો માર્યા ગયા હતા અને 300થી વધુ ઘાયલ થયા હતા.
ચાલો ટાઈમલાઈનમાં જાણીએ પૂરી એ વાત…
શિયાળાની રાતનું મૌન ચીસોમાં ફેરવાઈ ગયું
તારીખ 26મી નવેમ્બર 2008 હતી અને સમય સાંજનો હતો… માયાનગરી મુંબઈમાં રોજની જેમ ધમાલ હતી. શહેરમાં સ્થિતિ સંપૂર્ણપણે સામાન્ય હતી. મુંબઈગરાઓ બજારોમાં ખરીદી કરી રહ્યા હતા. આ સાથે જ મરીન ડ્રાઈવ પર કેટલાક લોકો હંમેશની જેમ દરિયામાંથી આવતા ઠંડા પવનની મજા માણી રહ્યા હતા. પરંતુ જેમ જેમ શહેર અંધકારમાં ઉતરવા લાગ્યું તેમ, તેની શેરીઓમાં ચીસો વધુ જોરથી વધતી ગઈ.
આતંકવાદીઓ બોટ દ્વારા મુંબઈ આવ્યા હતા
હુમલાના ત્રણ દિવસ પહેલા એટલે કે 23 નવેમ્બરના રોજ આ આતંકીઓ કરાચી નીકળ્યા હતા અને બોટ દ્વારા મુંબઈમાં પ્રવેશ્યા હતા. તેઓ ભારતીય બોટ દ્વારા મુંબઈ પહોંચ્યા હતા. આતંકવાદીઓએ ભારતીય બોટ પર કબજો કરી લીધો હતો જેમાં તેઓ મુસાફરી કરી રહ્યા હતા અને તેમાં સવાર ચાર ભારતીયોની હત્યા કરી હતી. રાત્રે લગભગ આઠ વાગે આ હુમલાખોરો કોલાબા નજીક કફ પરેડના ફિશ માર્કેટમાં ઉતર્યા હતા. ત્યાંથી તેઓ ચાર ગ્રૂપમાં વહેંચાઈ ગયા અને ટેક્સીઓ લઈને તેમના ગંતવ્ય સ્થાને ગયા.
છત્રપતિ શિવાજી ટર્મિનસ પ્રથમ નિશાન
પોલીસને રાત્રે 9.30 વાગ્યે છત્રપતિ શિવાજી ટર્મિનસ પર ફાયરિંગના સમાચાર મળ્યા હતા. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે અહીંના રેલ્વે સ્ટેશનના મુખ્ય હોલમાં બે હુમલાખોરોએ અંધાધૂંધ ગોળીબાર કર્યો હતો. આ હુમલાખોરોમાંથી એક અજમલ કસાબ હતો, જેને ફાંસી આપવામાં આવી છે. બંને હુમલાખોરોએ AK 47 રાઈફલ વડે 15 મિનિટ સુધી ગોળીબાર કર્યો હતો, જેમાં 52 લોકો માર્યા ગયા હતા અને 100થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા હતા.
શહેરના મહત્વના સ્થળો પર ફાયરિંગ
આતંકવાદીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલ આ ગોળીબાર માત્ર શિવાજી ટર્મિનલ પૂરતો સીમિત ન હતો. દક્ષિણ મુંબઈમાં આવેલ લિયોપોલ્ડ કાફે પણ આ આતંકવાદી હુમલાનું નિશાન બનેલ કેટલીક જગ્યાઓમાંથી એક હતું. આ મુંબઈની પ્રખ્યાત રેસ્ટોરાંમાંથી એક છે. લિયોપોલ્ડ કાફેમાં થયેલા ગોળીબારમાં ઘણા વિદેશીઓ સહિત 10 લોકો માર્યા ગયા હતા અને ઘણા ઘાયલ થયા હતા. 1871 થી મહેમાનોને સેવા આપતા લિયોપોલ્ડ કાફેની દિવાલો પર ગોળીઓ વાગી હતી અને હુમલાના નિશાન છોડી દીધા હતા.
રાત્રે 10.30 વાગ્યે સમાચાર આવ્યા કે વિલે પાર્લે વિસ્તારમાં એક ટેક્સીમાં બોમ્બ વિસ્ફોટ થયો હતો, જેમાં ડ્રાઈવર અને એક મુસાફરનું મોત થયું હતું. આના 15-20 મિનિટ પહેલા બોરી બંદરથી આવા જ બ્લાસ્ટના સમાચાર આવ્યા હતા, જેમાં એક ટેક્સી ડ્રાઈવર અને બે મુસાફરોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા. આ હુમલાઓમાં 15 જેટલા ઘાયલ પણ થયા છે.
ત્રણ મોટી હોટલોમાં સેંકડો લોકોને બંધક બનાવ્યા
આતંકની આ કહાની અહીં પૂરી નથી થઈ. 26/11ના ત્રણ મુખ્ય મોરચામાં મુંબઈની તાજ હોટેલ, ઓબેરોય ટ્રાઈડેન્ટ હોટેલ અને નરીમાન હાઉસનો સમાવેશ થાય છે. જ્યારે હુમલો થયો ત્યારે તાજમાં 450 મહેમાનો અને ઓબેરોય ખાતે 380 મહેમાનો હાજર હતા. ખાસ કરીને તાજ હોટલની ઇમારતમાંથી નીકળતો ધુમાડો પાછળથી હુમલાની ઓળખ બની ગયો.
હુમલાના બીજા દિવસે સવારે, એટલે કે 27 નવેમ્બરના રોજ સમાચાર મળ્યા કે તાજ હોટલના તમામ બંધકોને બચાવી લેવામાં આવ્યા છે, પરંતુ બાદમાં સમાચાર મળ્યા કે હુમલાખોરો હજુ પણ ઘણા વિદેશીઓ સહિત કેટલાક બંધકોને પકડી રાખે છે. હુમલા દરમિયાન બંને હોટલને રેપિડ એક્શન ફોર્સ (RPF), મરીન કમાન્ડો અને નેશનલ સિક્યુરિટી ગાર્ડ (NSG) કમાન્ડોએ ઘેરી લીધી હતી. એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે લાઇવ કવરેજથી આતંકવાદીઓને ઘણી મદદ મળી કારણ કે તેઓ ટીવી પર સુરક્ષા દળોની દરેક ગતિવિધિની માહિતી મેળવી રહ્યા હતા.
ત્રણ દિવસ સુધી ગોળીઓનો અવાજ ગુંજતો રહ્યો
સુરક્ષાદળો અને આતંકવાદીઓ વચ્ચે ત્રણ દિવસ સુધી અથડામણ ચાલુ રહી. આ સમય દરમિયાન મુંબઈમાં અનેક વિસ્ફોટ, આગચંપી, ગોળીબાર અને બંધક બનાવવામાં આવ્યા અને માત્ર ભારતમાંથી જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વના લાખો લોકોની નજર તાજ, ઓબેરોય અને નરીમાન હાઉસ પર ટકેલી હતી.
આ હુમલામાં 160 થી વધુ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા
29 નવેમ્બરની સવાર સુધીમાં નવ હુમલાખોરોનો ખાત્મો કરવામાં આવ્યો હતો અને એક હુમલાખોર અજમલ કસાબ પોલીસની કસ્ટડીમાં હતો. પરિસ્થિતિ સંપૂર્ણપણે નિયંત્રણમાં હતી પરંતુ 160 થી વધુ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા.
આ પણ વાંચો : Mumbai Attack: કેવી રીતે ઘડાયું હતું મુંબઈ હુમલાનું કાવતરું, આતંક સર્જનારા આતંકવાદીઓની કેવી થઈ હાલત ?