ભારત સંરક્ષણ બાબતોમાં પણ આત્મનિર્ભર બની રહ્યું છે. મિસાઈલ હોય કે ફાઈટર એરક્રાફ્ટ, ડીઆરડીઓ સિવાય ઘણી ભારતીય કંપનીઓ ઘાતક હથિયારો બનાવી રહી છે. ભારત ઘણા દેશોમાં શસ્ત્રો અને લશ્કરી સાધનોની નિકાસ પણ કરી રહ્યું છે. આ સિવાય જો આપણે આપણી હવાઈ સરહદની સુરક્ષાની વાત કરીએ તો ભારત ટૂંક સમયમાં પોતાની એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ ધરાવશે, જે દુશ્મનની મિસાઈલો અને બોમ્બને જોતા જ નષ્ટ કરી દેશે.એટલે કે જો પ્રોજેક્ટ યોગ્ય ગતિએ આગળ વધે છે તો ભારત ટૂંક સમયમાં ઇઝરાયેલ છે. જેમ કે આપણી પાસે અમારો પોતાનો ‘આયર્ન ડોમ’ હશે.
નામ કુશ છે
ભારત 2028-29 સુધીમાં તેની લાંબા અંતરની હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીને સક્રિય રીતે તૈનાત કરવાની યોજના ધરાવે છે. આ સ્વદેશી હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી 350 KM સુધીના અંતરે આવતા સ્ટીલ્થ ફાઈટર જેટ, મિસાઈલ, ડ્રોન અને લક્ષ્ય માર્ગદર્શિત હથિયારોને શોધીને સમયસર તેનો નાશ કરશે. મીડિયા અહેવાલો અનુસાર, ‘ઇન્ટરસેપ્શન કેપેબિલિટી’ સંબંધિત મહત્વાકાંક્ષી ‘પ્રોજેક્ટ કુશ’ હેઠળ ડીઆરડીઓ દ્વારા વિકસિત કરવામાં આવી રહેલી સ્વદેશી લોંગ રેન્જ સરફેસ ટુ એર મિસાઇલ (LR-SAM) સિસ્ટમનો તાજેતરમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. રશિયન મિસાઇલ એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ સમાન હશે. S-400 ટ્રાયમ્ફ એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ માટે. તેને તાજેતરમાં ભારતીય વાયુસેનામાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે.
21,700 કરોડનો ખર્ચ
તાજેતરની માહિતી અનુસાર, મે 2022 માં, સુરક્ષા પરની કેબિનેટ સમિતિએ ‘મિશન-મોડ’ પ્રોજેક્ટ તરીકે LR-SAM સિસ્ટમના વિકાસને મંજૂરી આપી હતી. આ પછી, સંરક્ષણ મંત્રાલયે ગયા મહિને ભારતીય વાયુસેનાની 5 સ્ક્વોડ્રન ખરીદવા માટે એનઓસી આપી હતી. લાંબા અંતરના ઇન્ટરસેપ્ટર અને ફાયર કંટ્રોલ રડારની સાથે, મોબાઇલ LR-SAM પ્રોજેક્ટમાં બહુવિધ મિસાઇલો હશે જે ખાસ કરીને ટૂંકી રેન્જમાં દુશ્મનને જોડવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે.
DRDO નું નિવેદન
DRDO અનુસાર, ‘આ ડિફેન્સ સિસ્ટમ દરેક મોરચે અસરકારક રહેશે. સંરક્ષણ પ્રણાલી 250 કિલોમીટરની રેન્જમાં લડાયક-કદના લક્ષ્યોને જોડવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે, જેમાં AWACS (એરબોર્ન વોર્નિંગ અને કંટ્રોલ સિસ્ટમ્સ) અને 350 કિલોમીટરની રેન્જમાં મોટા એરક્રાફ્ટને અટકાવવા માટે મિડ-એર રિફ્યુઅલિંગ છે.’
ભારત પાસે S-400 છે, છતાં તેની જરૂર કેમ છે?
રશિયાની એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ S-400 લાંબા અંતરની સપાટીથી હવામાં પ્રહાર કરતી મિસાઈલ સિસ્ટમ છે. તેને 400 કિલોમીટરની રેન્જ સુધીના એરક્રાફ્ટ, ડ્રોન અને મિસાઇલોને શોધવા, ટ્રેક કરવા અને નાશ કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. રશિયાનો દાવો છે કે તે વિશ્વની સૌથી શક્તિશાળી એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે. S-400 હાલમાં 4 દેશો પાસે છે. રશિયાએ તેને ભારત, ચીન અને તુર્કીને વેચી દીધું છે. હવે ચીન પાકિસ્તાનનો નજીકનો મિત્ર અને ભારતનો દુશ્મન હોવાથી ભારતને સ્વદેશી એર ડિફેન્સ સિસ્ટમની જરૂર હતી, જે ‘કુશ’ના આગમન સાથે પૂરી થશે.
ભારત પાસે કેટલા S-400 છે?
રશિયન મીડિયા સ્પુટનિકના અહેવાલ મુજબ, ઓક્ટોબર 2018 માં, S-400 સિસ્ટમ્સની 5 સ્ક્વોડ્રનની સપ્લાય પર ભારત અને રશિયા વચ્ચે $ 5.43 બિલિયનના સોદા પર હસ્તાક્ષર થયા હતા. યુએસ ડિફેન્સ ઈન્ટેલિજન્સ એજન્સીના ડાયરેક્ટર લેફ્ટનન્ટ જનરલ સ્કોટ બેરિયરના નિવેદન અનુસાર, રશિયાએ ડિસેમ્બર 2021 થી ભારતને S-400 એર ડિફેન્સ મિસાઈલ સિસ્ટમની ડિલિવરી શરૂ કરી હતી. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે અત્યાર સુધીમાં 3 સ્ક્વોડ્રન સપ્લાય કરવામાં આવી છે. જોકે તેઓ ક્યાં તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે? આ અંગે કોઈ સત્તાવાર માહિતી આપવામાં આવી નથી.
આ પણ વાંચો : Supreme Court : મનીષ સિસોદિયાને સુપ્રીમ કોર્ટમાંથી જામીન કેમ ન મળ્યા? સુનાવણી દરમિયાન SC એ કહી આ વાત…
