આજના યુગનો સૌથી મોટો પડકાર છે પેરેન્ટીંગ! કારણ કે, પોતાના સંતાનને સારો ઉછેર અને સંસ્કાર આપવા એ તપસ્યાથી કમ નથી. પોતાના સંતાનને બહેતર નાગરિક બનાવવાની જવાબદારી માતા પિતાની છે, જો તેઓ તેમની આ જવાબદારી સુપેરે નિભાવે છે તો તેબહેતર સમાજના નિર્માણમાં પોતાની જવાબદારી પૂરી કરે છે.
ઘણા માતા પિતા શિસ્ત અને સંસ્કાર આપવામાં નાની-નાની ભુલો કરી બેસે છે, અને તેના કારણે તેમને ખરાબ પરિણામો ભોગવવાનો વખત આવે છે. આજે અમને તમને એજ જણાવવા જઇ રહ યા છીએ કે, બાળકોના ઉછેરમાં કઇ નાની નાની બાબતોને નજર અંદાજ ન કરવી જોઇએ !
ચાઈલ્ડહુડ એજ્યુકેશન સ્પેશિયાલિસ્ટ ચાઝ લુઈસ કહે છે કે, ઘણા લોકો બાળકોને શિસ્ત શીખવવામાં ભૂલો કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, જરૂરી છે કે બાળકોને કંઈપણ શીખવતા પહેલા, તમારે તે બાબતોમાં પણ સુધારો કરવો જોઈએ.
બાળકો જે જુએ છે તે શીખે છે. આવી સ્થિતિમાં, તે મહત્વપૂર્ણ છે કે તમે તમારી જાત પર નિયંત્રણ શીખો જેથી બાળક પણ તમારીપાસેથી આ શીખી શકે.
બાળકોને શિસ્ત શીખવવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. શિસ્ત બાળકોની આદતો સુધારે છે. શિસ્તનો અર્થ બાળકોને ડરાવવા કે ધમકાવવાનો નથી, પરંતુ તેમને સારી રીતે વર્તવાનું શીખવવાનો છે.
પરંતુ ઘણી વખત લોકો શિસ્તનો અર્થ ગેરસમજ કરે છે. જીવનમાં શિસ્ત ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, પરંતુ ઘણા લોકો બાળકો પર શિસ્તથોપવા લાગે છે, જેના કારણે બાળકો સમજદાર બનવાને બદલે વધુ બગડવા લાગે છે.
ચાઈલ્ડહુડ એજ્યુકેશન સ્પેશિયાલિસ્ટ ચાઝ લુઈસ, જેને મિસ્ટર ચાઝ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, સોશિયલ મીડિયા પર લોકોનેપેરેન્ટિંગ ટિપ્સ આપે છે.
મિસ્ટર ચાઝના ઇન્સ્ટાગ્રામ પર 200 હજાર ફોલોઅર્સ છે. શ્રી ચાઝ તેમના ઇન્સ્ટાગ્રામ પર પેરેન્ટિંગ સંબંધિત ઘણા પ્રકારના વિડિયો શેરકરતા રહે છે. લુઈસે જણાવ્યું કે, મેં મોન્ટેસરી શિક્ષક તરીકે શરૂઆત કરી હતી, જે મારા માટે શીખવાનો ઉત્તમ અનુભવ હતો. પરંતુ મનેસમજાયું કે ડર અથવા નિયંત્રણની ટેકનિક બાળકોને શિસ્ત આપવાનો યોગ્ય માર્ગ નથી. આવી સ્થિતિમાં, બાળકોને શિસ્ત આપવા માટેવધુ સારી રીત હોવી જોઈએ.
પહેલા તમારી પોતાની લાગણીઓ પર નિયંત્રણ રાખો
આ માટે લુઈસે ઘણા સંશોધન કર્યા અને બાળકોના વર્તન સાથે જોડાયેલી ઘણી બાબતો જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો. લુઈસ કહે છે કેબાળકોને શિસ્ત શીખવવા માટે માતા–પિતા માટે કેટલીક બાબતો પોતે જાણવી ખૂબ જ જરૂરી છે
માતા–પિતાએ આ અંગે જાગૃત રહેવું ખૂબ જ જરૂરી છે. માતા–પિતા માટે તે મહત્વનું છે કે તેઓ પહેલા પોતાની લાગણીઓને નિયંત્રિત કરેઅને અન્યને નિયંત્રિત કરતા પહેલા પોતાને નિયંત્રિત કરવાનું શીખે.
વ્યક્તિના પોતાના વિકાસ માટે સ્વ–નિયંત્રણ અને લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવી એકદમ યોગ્ય માનવામાં આવે છે. આના દ્વારા અન્યલોકો પર પણ તેની સારી અસર પડે છે. બાળકો ફક્ત તે જ શીખે છે જે તેઓ જુએ છે, તેથી તમે જે રીતે વસ્તુઓ પર પ્રતિક્રિયા આપો છોતે જ રીતે બાળકો શીખશે. તેથી જો તમે ઈચ્છો છો કે તમારું બાળક પોતાની જાત પર નિયંત્રણ રાખતા શીખે તો પહેલા તમારે તમારામાંઆ બદલાવ લાવવો પડશે.
આ વસ્તુઓ અંતરને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે
માતા–પિતા અને બાળકો વચ્ચેના અંતરને દૂર કરવામાં મદદ કરવા માટે, લેવિસ એક પદ્ધતિને “જોવું, માર્ગદર્શન આપવું, માનવું” તરીકેવર્ણવે છે. આ અંગે વિસ્તૃત માહિતી આપતા લુઈસે કહ્યું, જ્યારે બાળક તમને જુએ છે અથવા તમારા પર ધ્યાન આપે છે, ત્યારે જ તમેતેને માર્ગદર્શન આપી શકો છો. અને અંતે વિશ્વાસ આવે છે. તે જરૂરી છે કે તમે બાળકના મનમાં આત્મવિશ્વાસ જગાડવો કે તે તેના જ્ઞાનઅને ક્ષમતા પ્રમાણે જે કંઈ પણ કરી રહ્યો છે તે ખૂબ જ સારું છે.
શિસ્ત વિશે વાત કરતાં લુઈસે કહ્યું કે જ્યારે શિસ્તની વાત આવે છે ત્યારે લોકો ઘણી બધી ખોટી બાબતો કરે છે. અનુશાસન એટલે એવુંકોઈ કામ ન કરવું કે જેનાથી તમારી સામેની વ્યક્તિ ખરાબ લાગે.
બાળકની લાગણીઓનું ધ્યાન રાખો કેટલાક કિસ્સાઓમાં, માતાપિતા તેમના બાળકની લાગણીઓને ઠેસ પહોંચાડે છે અથવા સજા તરીકેતેમના બાળકોને ઠપકો આપે છે, કારણ કે તેમના પોતાના માતાપિતાએ શિસ્તના નામે તેમની સાથે વર્તન કર્યું છે.
લુઈસ કહે છે કે માતા–પિતા ક્યારેક તેમના ખરાબ વર્તન અને વિચારો બાળકો પર લાદી દે છે. ક્યારેક માતા–પિતાની નજરમાં આ બધુંબરાબર હોય છે પરંતુ બાળકો પર તેની અલગ અસર પડે છે. લુઈસ કહે છે કે આપણે બાળકોની લાગણીઓનું ધ્યાન રાખવું જોઈએઅને તેમની સાથે જોડાવું જોઈએ.કારણ કે જ્યારે તમે બાળકની લાગણીઓનું ધ્યાન નથી રાખતા તો બહારથી તેની કોઈ અસર થતી નથી, પરંતુ તેમના મગજમાં ક્યાંક આવાત અટકી જાય છે અને વારંવાર લાગણીઓને ઠેસ પહોંચાડવાથી તેના સ્વાસ્થ્ય પર અસર થવા લાગે છે.
સૌ પ્રથમ, માતાપિતા, આ આદતોમાં સુધારો કરો
લુઈસે અન્ય એક પડકાર વિશે જણાવ્યું કે ઘણા માતા-પિતાને આ સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે અને તે છે જ્યારે પણ તમે બાળકનેટીવી જોવા કે રમવાને બદલે ભણવા કે હોમવર્ક કરવાનું કહો છો તો તે ચિડાઈ જાય છે. આવી સ્થિતિમાં માતાપિતા પણ આવી જ રીતેપ્રતિક્રિયા આપે છે. તેથી જો તમે ઈચ્છો છો કે તમારું બાળક તમારી વાત સાંભળે અને કોઈ પ્રતિક્રિયા આપ્યા વિના તેનું કામ કરે, તો તેનામાટે પહેલા તમારે તમારી આ આદતને પણ સુધારવી પડશે.
સંપૂર્ણ હોવું જરૂરી નથી
આ બધા સિવાય લુઈસે કહ્યું કે સારા પેરેન્ટ બનવા માટે તમારે પરફેક્ટ હોવું જરૂરી નથી. સોશિયલ મીડિયા પર જોઈને, માતા-પિતાસરળતાથી સંપૂર્ણ પરિવારો સાથે પોતાની તુલના કરે છે. અને તેઓને લાગે છે કે તેઓ નિષ્ફળ રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, તમારે તમારીજાત પર વિશ્વાસ કરવો પડશે કે તમે જે કરી રહ્યા છો તે યોગ્ય છે.