દર વર્ષે, કારતક મહિનાના શુક્લ પક્ષની ષષ્ઠી તિથિએ છઠનો તહેવાર પૂર્ણ શ્રદ્ધા સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે ષષ્ઠી માતા અને સૂર્યદેવની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. તેથી જ આ તહેવારને ‘સૂર્ય ષષ્ઠી’ પણ કહેવામાં આવે છે.આ તહેવાર ચાર દિવસ સુધી ચાલે છે. આ વખતે છઠ પૂજા 17 નવેમ્બર એટલે કે આજથી શરૂ થઈ રહી છે. આજે છઠના પ્રથમ દિવસે અમૃત યોગ અને રવિ યોગ રચાઈ રહ્યો છે. આવો તમને જણાવીએ છઠ તહેવારનો સંપૂર્ણ કાર્યક્રમ.
પ્રથમ દિવસ- નહાય ખાય
છઠ પૂજા ઉત્સવની શરૂઆત નહાય ખાય સાથે થાય છે. જે આ વર્ષે એટલે કે આજે 17મી નવેમ્બર છે. આ દિવસે સૂર્યોદય 06.45 વાગ્યે થશે. જ્યારે સૂર્યાસ્ત સાંજે 05.27 કલાકે થશે. નહાય-ખાયથી, આગામી ચાર દિવસ ઘરમાં સ્વચ્છતા જાળવવામાં આવે છે. લસણ અને ડુંગળી પ્રતિબંધિત છે. નહાય-ખાયમાં ઉપવાસ કરનાર સહિત પરિવારના તમામ સભ્યો ભાતની સાથે કોળાનું શાક, ચણાની દાળ, મૂળા વગેરેનું સેવન કરે છે.
બીજો દિવસ – ખરણા
18મી નવેમ્બરે ખરણા છે. આ દિવસનો સૂર્યોદય સવારે 06.46 કલાકે અને સૂર્યાસ્ત સાંજે 05.26 કલાકે થશે. આ દિવસે ગોળ અને ખીરનો પ્રસાદ તૈયાર કરીને તેનું સેવન કરવામાં આવે છે. આ પ્રસાદનું સેવન કર્યા પછી, ભક્ત 36 કલાક સુધી નિર્જલ ઉપવાસ કરે છે. આ પ્રસાદ બનાવવામાં માટીનો ચૂલો અને કેરીના લાકડાનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
ત્રીજો દિવસ- અર્ઘ્ય
19 મી નવેમ્બરે અસ્ત થતા સૂર્યને અર્ઘ્ય ચઢાવવામાં આવે છે, જેને સંધ્યા અર્ઘ્ય પણ કહેવાય છે. 19 મી નવેમ્બરે સૂર્યાસ્ત સાંજે 05.26 કલાકે થશે. છઠ પૂજાનો ત્રીજો દિવસ ખૂબ જ ખાસ હોય છે. આ દિવસે અર્ઘ્ય સૂપને ટોપલીમાં ફળો, થેકુઆ, ચોખાના લાડુ વગેરેથી શણગારવામાં આવે છે. આ પછી નદી કે તળાવમાં પાણીમાં કમર સુધી ઊભા રહીને અર્ઘ્ય ચઢાવવામાં આવે છે.
ચોથો દિવસ- અર્ઘ્ય
ચોથા દિવસે એટલે કે 20 નવેમ્બરે ઉગતા સૂર્યને અર્ઘ્ય ચઢાવવામાં આવશે. આ અર્ઘ્ય લગભગ 36 કલાક પછી આપવામાં આવશે. આ દિવસે સૂર્યોદય સવારે 06.47 કલાકે થશે.
છઠનું મહત્વ
છઠ મૈયાને સમર્પિત છઠ તહેવાર પર, ઉપવાસ કરનારા લોકો તેમના બાળકો અને પરિવારના સુખ અને શાંતિ માટે સૂર્ય ભગવાનની પ્રાર્થના કરે છે. સવારની અર્ધ્ય પછી પારણા થાય છે. આ સાથે આ તહેવાર સમાપ્ત થાય છે. એવું કહેવું ખોટું નહીં હોય કે સૂર્ય ઉપાસનાનો મહાન તહેવાર છઠ શરીર અને મનની પવિત્રતા માટેનો સૌથી મુશ્કેલ તહેવાર છે. જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર આ વર્ષે છઠ પૂજા પર વિશેષ સંયોગ બનશે. રવિવારને ભગવાન સૂર્યનો દિવસ માનવામાં આવે છે અને પ્રથમ અર્ઘ્ય રવિવારે આવી રહ્યું છે, જે ખૂબ જ શુભ રહેશે. તેમજ આ દિવસે સૂર્ય પણ વૃશ્ચિક રાશિમાં પ્રવેશ કરશે.
આ પણ વાંચો : આ રાશિના જાતકોને આજે મળી શકે છે માનસિક શાંતિ
