ઉત્તરાખંડ (uttarakhand)માં ટનલની અંદર બે અઠવાડિયા કરતાં વધુ સમયથી ફસાયેલા 41 કામદારોને બચાવવા માટે હાથ ધરવામાં આવેલા બચાવ અભિયાનમાં દરેક વળાંક પર નવા પડકારો ઉભરી રહ્યાં છે. દરેક પડકારનો સામનો કરવા માટે રેસ્ક્યુ (Rescue) ટીમ પોતાની યોજના બદલી રહી છે. છેલ્લા 16 દિવસોમાં, સરકારી અધિકારીઓએ તેમની વ્યૂહરચનાઓને સતત સુધારી છે અને લોકોને શક્ય તેટલી ઝડપથી બહાર કાઢવા માટે નવા રસ્તાઓ શોધી કાઢ્યા છે. આ સમયે, જેમ જેમ ઓપરેશન ( Operation) આગળ વધી રહ્યું છે, બચાવ ટુકડીઓ કામદારો સુધી પહોંચવા માટે અનેક દિશામાંથી ડ્રિલિંગ કરી રહી છે.
આજથી ઉત્તરકાશી ટનલ પર મેન્યુઅલ ડ્રિલિંગ
અમેરિકન ઓગર ડ્રિલ મશીન કાટમાળમાં ફસાઈ ગયા બાદ આજથી ઉત્તરકાશી ટનલ પર મેન્યુઅલ ડ્રિલિંગ શરૂ થવા જઈ રહ્યું છે. આગળના છેડે રોટરી બ્લેડ વડે કોર્કસ્ક્રુ જેવા ઉપકરણનો ઉપયોગ કરીને 46 મીટરથી વધુ કાટમાળ અગાઉ ડ્રિલ કરવામાં આવ્યો હતો. જેમ જેમ મશીન ડ્રિલ કરવામાં આવ્યું તેમ, બહાર નીકળવાનો માર્ગ બનાવવા માટે પાઈપો નાખવામાં આવી. થોડા દિવસો પહેલા, એવું લાગતું હતું કે કામગીરી ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ થશે, પરંતુ કવાયતમાં વિક્ષેપથી આશાઓ પર પાણી ફરી વળ્યું. મશીનની બ્લેડ કાટમાળમાં ફસાઈ જતાં અને ડ્રિલ તૂટી જતાં લગભગ 14 મીટર ડ્રિલિંગ બાકી હતું.
ઓગર મશીન તુટી ગયું
ઇન્ટરનેશનલ ટનલીંગ એક્સપર્ટ આર્નોલ્ડ ડિક્સ, જેઓ સાઇટ પર છે, તેમણે જણાવ્યું હતું કે ઓગર મશીન તુટી ગયું હતું. ત્યારબાદ, કાટમાળમાં ફસાયેલા ઓગર મશીનના ભાગોને કાપવા અને દૂર કરવા માટે હૈદરાબાદથી એક ખાસ ગેસ કટર મંગાવવામાં આવ્યું હતું જેથી મેન્યુઅલ ડ્રિલિંગ શરૂ થઈ શકે. પ્લાઝમા કટરે આજે સવારે તેનું કામ પૂર્ણ કર્યું.
મેન્યુઅલ ડ્રિલિંગ
25 ટન ઓગર મશીન તૂટી ગયા પછી, બચાવ ટીમોએ એક સાથે ઘણી નવી વ્યૂહરચના અપનાવવાનું નક્કી કર્યું. મેન્યુઅલ ડ્રિલિંગનો હેતુ એગર ડ્રીલ મશીન દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલ કાર્યને પૂર્ણ કરવાનો છે. આ કામ માટે દિલ્હીથી 11 લોકોની ટીમ મોકલવામાં આવી છે.જેમાં છ નિષ્ણાતો અને અન્ય પાંચ રિઝર્વમાં સામેલ છે.રેસ્ક્યૂ ટીમે કહ્યું કે તેઓ કાટમાળને મેન્યુઅલી હટાવવા માટે 800 એમએમ પાઇપની અંદર જશે. આ પદ્ધતિમાં બે-ત્રણ ડ્રિલર પાઇપમાં પ્રવેશ કરે છે અને પાઇપના માર્ગને અવરોધે છે તેવા કાટમાળને સાફ કરવા માટે હેન્ડ-હેલ્ડ ટૂલ્સનો ઉપયોગ કરે છે. ખોદકામ દરમિયાન ઉત્પન્ન થતો કચરો પૈડાવાળા જહાજો દ્વારા બહાર મોકલવામાં આવે છે.
આજથી મેન્યુઅલ ડ્રિલિંગ શરૂ થવા જઈ રહ્યું છે. આજે સવારે ઘટનાસ્થળે રહેલા બચાવકર્તાઓએ જણાવ્યું હતું કે કાટમાળમાંથી ઓગર મશીનના ભાગોને દૂર કરવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા ગેસ કટરથી પાઇપની અંદર ગરમી પેદા થઈ હતી અને તેઓ મેન્યુઅલ ડ્રિલિંગ શરૂ થાય તે પહેલાં તે ઠંડું થવાની રાહ જોઈ રહ્યા હતા.
વર્ટિકલ ડ્રિલિંગ
આડી ડ્રિલિંગ કામગીરીમાં વારંવાર વિક્ષેપોને કારણે, બચાવ ટીમોએ ઊભી ડ્રિલિંગ યોજના અમલમાં મૂકી છે. યોજનામાં ટનલના મુખથી લગભગ 300 મીટરના અંતરે એક બિંદુથી આડા ડ્રિલિંગ અને પછી લગભગ 86 મીટર સુધી ઊભી રીતે ડ્રિલિંગનો સમાવેશ થાય છે. ઘટનાસ્થળે હાજર રહેલા બોર્ડર રોડ ઓર્ગેનાઈઝેશનના ભૂતપૂર્વ વડા હરપાલ સિંહે કહ્યું કે 31 મીટરનું ડ્રિલિંગ પૂર્ણ થઈ ગયું છે. વર્ટિકલ ડ્રિલિંગમાં એક મોટો પડકાર એ છે કે ટનલના સ્તર અથવા છતમાંથી કેવી રીતે ડ્રિલ કરવું. રેસ્ક્યુ ટીમની યોજના સ્તર સુધી પહોંચ્યા પછી થોડા અંતર માટે આડા ડ્રિલ કરવાની છે અને પછી નીચે ફસાયેલા કામદારોને ઇજા ન થાય તેની ખાતરી કરવા માટે તેમાંથી ડ્રિલ કરવાની છે. સતલુજ જલ વિદ્યુત નિગમ દ્વારા ગઈકાલે વર્ટિકલ ડ્રિલિંગ કરવામાં આવ્યું હતું, જે હાઈડ્રોપાવર ઉત્પાદન સાથે સંકળાયેલા જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમે છે. આ પદ્ધતિ અત્યાર સુધી સરળ રીતે આગળ વધી છે. પહાડમાં ડ્રિલિંગ કરી રહેલી ટીમ 41 કામદારો સુધી પહોંચ્યા પછી હાર્નેસ મશીનનો ઉપયોગ કરીને તેમને બહાર કાઢવાની યોજના ધરાવે છે.નેશનલ હાઈવે અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન લિમિટેડના જણાવ્યા અનુસાર, ડ્રિલિંગનું કામ 30 નવેમ્બર સુધીમાં પૂર્ણ થવાની અપેક્ષા છે.
અન્ય વ્યૂહરચનાઓ
રેસ્ક્યુ ટીમે પણ બરકોટથી ટનલના બીજા છેડે ફસાયેલા કામદારો સુધી પહોંચવા માટે કામગીરી શરૂ કરી છે. પરંતુ આ એક એવી પ્રક્રિયા છે જેમાં ઘણો સમય લાગશે. બચાવ ટુકડીઓને લગભગ 480 મીટર ડ્રિલ કરવી પડી હતી. તેમને આગળ વધવામાં મદદ કરવા ગઈકાલે ચાર વિસ્ફોટ કરવામાં આવ્યા હતા. અત્યાર સુધી માત્ર 10 મીટરનું જ અંતર કાપવામાં આવ્યું છે. બીજી યોજના છે જેમાં ટનલની ડાબી બાજુએ એક નાની ટનલ બનાવવાનો સમાવેશ થાય છે. આ મીની ટનલ સિલ્ક્યારા ટનલને લંબરૂપ હશે અને તેના દ્વારા ફસાયેલા કામદારોને બચાવવાની યોજના છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આ વર્ટિકલ મીની ટનલ 180 મીટર લાંબી હશે અને તેને બનાવવામાં 10 થી 15 દિવસનો સમય લાગશે. આવતીકાલથી આ અંગેની કામગીરી શરૂ થવાની ધારણા છે.
શું છે ફસાયેલા મજૂરોની હાલત?
જેમ જેમ બચાવ કામગીરી આગળ વધી રહી છે તેમ તેમ કામદારોની માનસિક અને શારીરિક સ્થિતિ અંગે ચિંતા વધી રહી છે. જો કે તે હવે ખાદ્યપદાર્થો અને અન્ય આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ પાઈપો દ્વારા કાટમાળમાંથી મેળવી રહ્યા છે, તેમ છતાં તેમની માનસિક સ્થિતિ ચિંતાનું કારણ છે. છેલ્લા 16 દિવસમાં, તેઓ એક ટનલની અંદર ફસાયા હોવાના આઘાતમાંથી પસાર થયા છે. તેમને એ ભય હોઇ શકે કે મદદ તેમના સુધી પહોંચી શકશે નહીં. બચાવ ટીમો જાણે છે કે આ લાંબા સમયથી ચાલતા ઓપરેશનના અંત સુધીમાં, કામદારોની માનસિક સ્થિતિ પરિસ્થિતિ તેમને સારી રાખવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે. તેઓએ હવે ફસાયેલા કામદારોને લેન્ડલાઇન કનેક્શન આપવા માટે ભારત સંચાર નિગમ લિમિટેડનો સંપર્ક કર્યો છે જેથી તેઓ તેમના પરિવાર સાથે વાત કરી શકે.
પાઇપ દ્વારા એક નાનો લેન્ડલાઇન ફોન મોકલવાની પ્રક્રિયા
BSNL અધિકારીએ કહ્યું કે તેઓ ફસાયેલા કામદારોને પાઇપ દ્વારા એક નાનો લેન્ડલાઇન ફોન મોકલવાની પ્રક્રિયામાં છે. સમાચાર એજન્સીના જણાવ્યા અનુસાર, “ફોન દ્વારા તેઓ તેમના પરિવારો સાથે સીધી વાત કરી શકશે.” તેમણે જણાવ્યું હતું કે, બીએસએનએલએ આ હેતુ માટે ટનલ સાઇટ પર એક નાનું ટેલિફોન એક્સચેન્જ સ્થાપ્યું છે, તેમણે જણાવ્યું હતું કે કેટલાક મોબાઈલ ફોન પણ મોકલવામાં આવ્યા હતા જેથી ફસાયેલા કામદારો વિડિયો ગેમ્સ રમી શકે જેથી તેઓને બચાવવાની રાહ જોવાથી વિચલિત કરી શકાય. રેસ્ક્યુ ટીમે જણાવ્યું હતું કે ટનલની અંદર કોઈ સેલફોન નેટવર્ક ન હોવાથી Wi-Fi કનેક્ટિવિટી પ્રદાન કરવાની યોજના છે. બોર્ડ ગેમ્સ પણ પાઇપ દ્વારા મોકલવામાં આવી છે.
આ પણ વાંચો—-TUNNEL RESCUE OPERATION : ઓપરેશનની સમિક્ષા કરવા પહોંચી PMO ની ટીમ